Raport o oso­bach nie­peł­no­spraw­nych w Polsce

Sto­wa­rzy­sze­nie Nie­do­sły­szą­cych Lira w Jele­niej Górze prze­ka­zu­je za pośred­nic­twem naszym infor­ma­cje zawar­te z poniż­szym rapor­cie. Ten cie­ka­wy mate­riał, może słu­żyć pogłę­bie­niu wie­dzy o licz­bach i skła­da­ją­cych sią na pro­ble­my nasze­go środowiska

CO SIÓD­MY MIESZ­KA­NIEC POL­SKI JEST OSO­BĄ NIEPEŁNOSPRAWNĄ 

• Licz­bę nie­wi­do­mych w Pol­sce sza­cu­je się na 100 tysię­cy, z cze­go ponad 73 tysią­ce zrze­sza Pol­ski Zwią­zek Nie­wi­do­mych.
• Naj­więk­szą pol­ską orga­ni­za­cją osób nie­sły­szą­cych, zrze­sza­ją­cą oko­ło 100 tys. człon­ków, jest Pol­ski Zwią­zek Głu­chych. Sza­cu­je się, że licz­ba osób głu­chych może się wahać od 45 tys. do 50 tys.
• Nie­mal 900 tys. osób w naszym kra­ju ma poważ­ny uszczer­bek słu­chu. Co szó­ste dziec­ko w wie­ku szkol­nym ma pro­ble­my ze słu­chem. Są to przede wszyst­kim następ­stwa infek­cji gór­nych dróg odde­cho­wych. Rocz­nie u ponad 300 nowo­rod­ków stwier­dza się wro­dzo­ną wadę słu­chu. Oko­ło 100 osób rocz­nie tra­ci słuch w wyni­ku róż­nych wypadków.

• W Pol­sce pro­blem nie­do­słu­chu doty­czy ponad 6 mln osób. Według danych sza­cun­ko­wych, nie­do­słuch ma ok. 10–15 proc. całej popu­la­cji świa­ta, czy­li ok. 500 mln osób, a w 2025 ma już ich być aż 900 mln. W Euro­pie pro­blem nie­do­słu­chu doty­czy ponad 80 mln osób. W Pol­sce 80 proc. osób nie­do­sły­szą­cych nie nosi apa­ra­tów słu­cho­wych. Jed­ni źle się z nimi czu­ją, innych na nie nie stać.
• Sza­cu­je się, że w Pol­sce żyje ponad 7 tysię­cy ludzi głu­cho­nie­wi­do­mych w róż­nym wie­ku. Cha­rak­te­ry­zu­je ich jed­no­cze­sne uszko­dze­nie narzą­dów wzro­ku i słuchu.

Zgod­nie z wyni­ka­mi Naro­do­we­go Spi­su Powszech­ne­go 2002, licz­ba osób nie­peł­no­spraw­nych wyno­si w Pol­sce bli­sko 5,5 mln, co sta­no­wi 14,3% ogó­łu miesz­kań­ców. W tym oko­ło 4,5 mln posia­da praw­ne potwier­dze­nie fak­tu niepełnosprawności.

60% nie­peł­no­spraw­nych to oso­by w wie­ku 55 lat i wię­cej, 48% nie­peł­no­spraw­nych to ludzie ze scho­rze­nia­mi ukła­du krą­że­nia, 46% ze scho­rze­nia­mi i uszko­dze­nia­mi narzą­du ruchu, 29,5% z uszko­dze­nia­mi i cho­ro­ba­mi oczu, 29% ze scho­rze­nia­mi neurologicznymi.

Bada­nia GUS‑u z 2004 roku „Stan zdro­wia lud­no­ści Pol­ski” dowo­dzą, że oso­by nie­peł­no­spraw­ne sta­no­wią 16% ludności.

W gru­pie osób nie­peł­no­spraw­nych pra­wie 60% to miesz­kań­cy miast (oko­ło 40% to miesz­kań­cy wsi). Nato­miast oko­ło 46% osób nie­peł­no­spraw­nych to męż­czyź­ni, a 54% sta­no­wią kobiety.

War­to jed­nak zwró­cić uwa­gę na fakt, że wię­cej jest nie­peł­no­spraw­nych męż­czyzn, w gru­pie wie­ko­wej od 0 do 59 lat. W gru­pie wie­ko­wej od 60 do 69 lat licz­ba nie­peł­no­spraw­nych kobiet i męż­czyzn jest taka sama, nato­miast w gru­pie wie­ko­wej powy­żej 70 lat znacz­na jest prze­wa­ga nie­peł­no­spraw­nych kobiet Wyni­ka to głów­nie z fak­tu, że dłu­gość życia męż­czyzn jest prze­cięt­nie krót­sza niż kobiet.

Szcze­gól­ny pro­blem sta­no­wi w Pol­sce niska aktyw­ność zawo­do­wa osób nie­peł­no­spraw­nych, wyno­szą­ca zale­d­wie 16%. Dla porów­na­nia aktyw­ność w kra­jach UE wyno­si śred­nio 40–50%.

Skut­ki spo­łecz­ne niskiej aktyw­no­ści zawo­do­wej osób nie­peł­no­spraw­nych są takie, że z rent utrzy­mu­je się 3,189 tys. osób, tj. 130,9 na 1000 miesz­kań­ców, tj. 2‑krotnie wię­cej niż w kra­jach wyso­ko roz­wi­nię­tych. W Pol­sce koszt rent w roku 2004 wyniósł 4,2 PKB, a w 2005–2006 ok. 4% i jest naj­wyż­szy w kra­jach OECD.

Zale­d­wie 5% pra­co­daw­ców wyra­ża zain­te­re­so­wa­nie zatrud­nia­niem osób nie­peł­no­spraw­nych (GUS 2001, OBOP 2003, IMAS 2005). 10,5% wszyst­kich wydat­ków publicz­nych prze­zna­cza się na roz­wią­zy­wa­nie pro­ble­mów wyni­ka­ją­cych z nie­peł­no­spraw­no­ści, lecz wydat­ki na zatrud­nia­nie osób nie­peł­no­spraw­nych sta­no­wią zale­d­wie 0,2%. Przez wie­le lat oso­by nie­peł­no­spraw­ne (fizycz­nie, inte­lek­tu­al­nie, prze­wle­kle cho­rzy) były w naszym spo­łe­czeń­stwie izolowane.

Napo­ty­ka­ły na barie­ry wystę­pu­ją­ce na wie­lu płasz­czy­znach:
• Barie­ry fizycz­ne — nazy­wa­ne barie­ra­mi archi­tek­to­nicz­ny­mi
• Barie­ry spo­łecz­ne — czy­li nega­tyw­ne posta­wy oraz prze­są­dy w sto­sun­ku do osób nie­peł­no­spraw­nych, któ­re powo­du­ją ogra­ni­cze­nie ich uczest­nic­twa w życiu spo­łecz­nym, aktyw­no­ści i peł­nie­nia róż­nych ról oraz “wyzna­cza­nie dla nich wąskie­go wachla­rza zawo­dów i sta­no­wisk pra­cy.”
• Barie­ry kul­tu­ro­we — te z kolei tkwią w oddzia­ły­wa­niach kul­tu­ro­wych, któ­rym od wcze­snych lat życia pod­le­ga­ją dzie­ci w swo­ich śro­do­wi­sku.
• Barie­ry edu­ka­cyj­ne — tkwią one cią­gle jesz­cze w pro­ce­sie dydak­tycz­nym tra­dy­cyj­nej szko­ły oraz w sto­so­wa­nych przez nauczy­cie­li dzia­ła­niach orga­ni­za­cyj­no — wychowawczych.

Wyklu­cze­nie spo­łecz­ne to brak lub ogra­ni­cze­nie moż­li­wo­ści uczest­nic­twa, wpły­wa­nia i korzy­sta­nia z pod­sta­wo­wych insty­tu­cji publicz­nych i ryn­ków, któ­re powin­ny być dostęp­ne dla wszyst­kich. (Defi­ni­cja wyklu­cze­nia spo­łecz­ne­go przy­ję­ta w doku­men­cie „Naro­do­wa Stra­te­gia Inte­gra­cji Spo­łecz­nej dla Polski”).

PRZE­CIW­DZIA­ŁA­NIE WYKLU­CZE­NIU:
• Dostar­cza­nie infor­ma­cji o moż­li­wo­ści dofi­nan­so­wa­nia ze środ­ków PFRON spor­tu, kul­tu­ry, tury­sty­ki i rekre­acji dla osób nie­peł­no­spraw­nych oraz reha­bi­li­ta­cji
• Infor­mo­wa­nie o: pro­ble­mach osób nie­peł­no­spraw­nych, insty­tu­cjach świad­czą­cych pomoc oso­bom nie­peł­no­spraw­nym, moż­li­wo­ściach I spo­so­bach otrzy­ma­nia pomo­cy, pra­wach osób nie­peł­no­spraw­nych i moż­li­wo­ściach ich egze­kwo­wa­nia
• Szko­le­nia i warsz­ta­ty dla osób nie­peł­no­spraw­nych, człon­ków rodzin, przed­sta­wi­cie­li orga­ni­za­cji poza­rzą­do­wych, opie­ku­nów i wolon­ta­riu­szy zaan­ga­żo­wa­nych w pro­ces reha­bi­li­ta­cji.
• Uru­cho­mie­nie punk­tu kon­sul­ta­cyj­no – infor­ma­cyj­ne­go dla osób nie­peł­no­spraw­nych.
• Orga­ni­za­cja i wspo­ma­ga­nie ist­nie­ją­cych i dzia­ła­ją­cych grup wspar­cia; współ­pra­ca z orga­ni­za­cja­mi poza­rzą­do­wy­mi.
• Pośred­nic­two pra­cy, orga­ni­zo­wa­nie szko­leń z zakre­su pozy­ski­wa­nia fun­du­szy unij­nych, pomoc w pisa­niu wnio­sków i pro­jek­tów.
• Zapo­bie­ga­nie sytu­acjom kry­zy­so­wym zwią­za­nym z nagłym poja­wie­niem się niepełnosprawności.

Raport przy­go­to­wa­ny przez Biu­ro Pra­so­we Kon­gre­su Kobiet War­sza­wa, 06.06.2011r.