ŚWIAD­CZE­NIE REHABILITACYJNE

Na pod­sta­wie art. 18 usta­wy o świad­cze­niach pie­nięż­nych z ubez­pie­cze­nia spo­łecz­ne­go w razie cho­ro­by i macie­rzyń­stwa świad­cze­nie reha­bi­li­ta­cyj­ne przy­słu­gu­je ubez­pie­czo­ne­mu, któ­ry po wyczer­pa­niu zasił­ku cho­ro­bo­we­go jest nadal nie­zdol­ny do pra­cy, a dal­sze lecze­nie lub reha­bi­li­ta­cja lecz­ni­cza roku­ją odzy­ska­nie zdol­no­ści do pra­cy (świad­cze­nie przy­słu­gu­je dopie­ro po zakoń­cze­niu okre­su pobie­ra­nia zasił­ku cho­ro­bo­we­go, czy­li po 182 dniach, a w przy­pad­ku zacho­ro­wa­nia na gruź­li­cę lub w przy­pad­ku cią­ży — po 270 dniach).

Zasi­łek reha­bi­li­ta­cyj­ny przy­słu­gu­je przez okres nie­zbęd­ny do przy­wró­ce­nia zdol­no­ści do pra­cy, nie dłu­żej jed­nak niż przez 12 mie­się­cy. O powyż­szych oko­licz­no­ściach orze­ka lekarz orzecz­nik Zakła­du Ubez­pie­czeń Społecznych.

Celem świad­cze­nia reha­bi­li­ta­cyj­ne­go jest dal­sze lecze­nie i reha­bi­li­ta­cja lecz­ni­cza, po któ­rych z zało­że­nia powin­no nastą­pić odzy­ska­nie zdol­no­ści do pra­cy (art. 18 Usta­wy z dnia 25 czerw­ca 1999 r. o świad­cze­niach pie­nięż­nych z ubez­pie­cze­nia spo­łecz­ne­go w razie cho­ro­by i macie­rzyń­stwa). Pod­ję­cie pra­cy zarob­ko­wej w okre­sie przy­zna­ne­go świad­cze­nia reha­bi­li­ta­cyj­ne­go nie wpły­wa pozy­tyw­nie na pro­ces reha­bi­li­ta­cji i odzy­ska­nia zdol­no­ści do pra­cy, a wręcz może przy­czy­nić się do pogor­sze­nia sta­nu zdro­wia. Stąd też koniecz­ny jest zakaz powstrzy­my­wa­nia się od wyko­ny­wa­nia pra­cy w tym okresie.

Mając na uwa­dze powyż­sze, zgod­nie z obo­wią­zu­ją­cym pra­wem, ubez­pie­czo­ny wyko­nu­ją­cy w okre­sie orze­czo­nej nie­zdol­no­ści do pra­cy pra­cę zarob­ko­wą lub wyko­rzy­stu­ją­cy zwol­nie­nie od pra­cy w spo­sób nie­zgod­ny z celem tego zwol­nie­nia tra­ci pra­wo do zasiłku.

Komu przy­słu­gu­je pra­wo do zasił­ku rehabilitacyjnego?

Świad­cze­nie reha­bi­li­ta­cyj­ne z ubez­pie­cze­nia cho­ro­bo­we­go przy­słu­gu­je obję­tym ubez­pie­cze­niem chorobowym:

1. pra­cow­ni­kom;
2. oso­bom wyko­nu­ją­cym pra­cę nakładczą;
3. człon­kom rol­ni­czych spół­dziel­ni pro­duk­cyj­nych i spół­dziel­ni kółek rolniczych;
4. oso­bom wyko­nu­ją­cym odpłat­nie pra­cę na pod­sta­wie skie­ro­wa­nia do pra­cy w cza­sie odby­wa­nia kary pozba­wie­nia wol­no­ści lub tym­cza­so­we­go aresztowania;
5. oso­bom wyko­nu­ją­cym pra­cę na pod­sta­wie umo­wy agen­cyj­nej lub umo­wy-zle­ce­nia albo innej umo­wy o świad­cze­nie usług, do któ­rej zgod­nie z Kodek­sem cywil­nym sto­su­je się prze­pi­sy doty­czą­ce zle­ce­nia, oraz oso­bom z nimi współ­pra­cu­ją­cym, w tym oso­bom świad­czą­cym pra­cę na pod­sta­wie umo­wy uak­tyw­nia­ją­cej okre­ślo­nej prze­pi­sa­mi usta­wy z 4 lute­go 2011r. o opie­ce nad dzieć­mi w wie­ku do 3 lat (Dz.U. Nr 45, poz. 235 ze zm.);
6. oso­bom pro­wa­dzą­cym poza­rol­ni­czą dzia­łal­ność oraz oso­bom z nimi współpracującym;
7. duchow­nym;
8. oso­bom odby­wa­ją­cym służ­bę zastępczą.

Świad­cze­nie reha­bi­li­ta­cyj­ne nie przy­słu­gu­je­oso­bie upraw­nio­nej do eme­ry­tu­ry lub ren­ty z tytu­łu nie­zdol­no­ści do pra­cy, zasił­ku dla bez­ro­bot­nych, zasił­ku przed­eme­ry­tal­ne­go, świad­cze­nia przed­eme­ry­tal­ne­go, urlo­pu dla pora­to­wa­nia zdro­wia albo nauczy­ciel­skie­go świad­cze­nia kompensacyjnego.

Nad­to świad­cze­nie reha­bi­li­ta­cyj­ne nie przysługuje:

1. za okre­sy, w któ­rych ubez­pie­czo­ny zacho­wu­je pra­wo do wyna­gro­dze­nia na pod­sta­wie prze­pi­sów szczególnych;
2. w okre­sie urlo­pu bez­płat­ne­go, lub urlo­pu wychowawczego;
3. w okre­sie tym­cza­so­we­go aresz­to­wa­nia lub odby­wa­nia kary pozba­wie­nia wol­no­ści, z wyjąt­kiem przy­pad­ków, w któ­rych pra­wo do zasił­ku wyni­ka z ubez­pie­cze­nia cho­ro­bo­we­go osób wyko­nu­ją­cych odpłat­nie pra­cę na pod­sta­wie skie­ro­wa­nia do pra­cy w cza­sie odby­wa­nia kary pozba­wie­nia wol­no­ści lub tym­cza­so­we­go aresztowania;
4. 4.za cały okres świad­cze­nia reha­bi­li­ta­cyj­ne­go, jeże­li nie­zdol­ność do pra­cy spo­wo­do­wa­na zosta­ła w wyni­ku umyśl­ne­go prze­stęp­stwa lub wykro­cze­nia, co zosta­ło stwier­dzo­ne pra­wo­moc­nym orze­cze­niem sądu;
5. za mie­siąc kalen­da­rzo­wy, w któ­rym zosta­ło stwier­dzo­ne wyko­ny­wa­nie pra­cy zarob­ko­wej albo wyko­rzy­sty­wa­nia okre­su, na któ­ry świad­cze­nie zosta­ło przy­zna­ne nie­zgod­nie z jego celem.

Świad­cze­nie reha­bi­li­ta­cyj­ne za okres po usta­niu tytu­łu ubez­pie­cze­nia cho­ro­bo­we­go nie przy­słu­gu­je ponad­to, gdy oso­ba nie­zdol­na do pra­cy kon­ty­nu­uje dzia­łal­ność zarob­ko­wą lub pod­ję­ła dzia­łal­ność zarob­ko­wą sta­no­wią­cą tytuł do obję­cia ubez­pie­cze­niem cho­ro­bo­wym albo zapew­nia­ją­cą pra­wo do świad­czeń za okres choroby.

Ponie­waż świad­cze­nie reha­bi­li­ta­cyj­ne jest przy­zna­wa­ne na okre­sy mie­sięcz­ne (od mie­sią­ca do 12 mie­się­cy), to ewen­tu­al­na utra­ta pra­wa do świad­cze­nia reha­bi­li­ta­cyj­ne­go nastę­pu­je za mie­siąc kalen­da­rzo­wy, w któ­rym mia­ły miej­sce oko­licz­no­ści nie­pra­wi­dło­we­go wyko­rzy­sty­wa­nia zwol­nie­nia od pra­cy. Jeśli wyko­rzy­sty­wa­nie zwol­nie­nia od pra­cy nie będzie mia­ło miej­sca w następ­nym mie­sią­cu, to nale­ży wypła­cić świad­cze­nie za ten miesiąc.

Przy­kład:

W dniu 9 lip­ca 2014r.. pra­co­daw­ca prze­pro­wa­dził kon­tro­lę pra­wi­dło­wo­ści wyko­rzy­sty­wa­nia przez pra­cow­ni­ka świad­cze­nia reha­bi­li­ta­cyj­ne­go przy­zna­ne­go od 20 lute­go 2014r. na okres 6 mie­się­cy. W trak­cie kon­tro­li pra­cow­ni­ka nie zasta­no w domu. Nato­miast oso­by kon­tro­lu­ją­ce usta­li­ły, iż w okre­sie cho­ro­by pra­cow­nik wyko­nu­je pra­ce porząd­ko­we w miesz­ka­niu sąsia­da. Pra­cow­nik zapo­znał się z usta­le­nia­mi kon­tro­li i wyja­śnił, że do koń­ca przy­zna­ne­go świad­cze­nia nie będzie podej­mo­wał czyn­no­ści zarob­ko­wych. Jed­nak­że pomi­mo tego zobo­wią­za­nia, pra­co­daw­ca nie wypła­cił świad­cze­nia reha­bi­li­ta­cyj­ne­go za lipiec 2014r.., tj. za mie­siąc, w któ­rym mia­ły miej­sce oko­licz­no­ści nie­pra­wi­dło­we­go wyko­rzy­sty­wa­nia zwol­nie­nia od pracy.

Kon­tro­la prze­pro­wa­dzo­na 9 lip­ca 2014r. nie daje pod­sta­wy do zaprze­sta­nia wypła­ty świad­cze­nia reha­bi­li­ta­cyj­ne­go za kolej­ne mie­sią­ce, w tym celu nale­ża­ło­by pona­wiać kon­tro­lę w następ­nych miesiącach.

Nale­ży zwró­cić uwa­gę, że jeśli pra­cow­nik nie zga­dza się z usta­le­nia­mi zawar­ty­mi w pro­to­ko­le kon­tro­li oraz ze sta­no­wi­skiem pra­co­daw­cy, może zwró­cić się do ZUS z wnio­skiem o wyda­nie odpo­wied­niej decy­zji w sprawie.

Zasi­łek a zwol­nie­nie z pracy:

Pra­cow­nik w cza­sie pobie­ra­nia świad­cze­nia reha­bi­li­ta­cyj­ne­go chro­nio­ny jest przed zwol­nie­niem, ale ochro­na prze­wi­dzia­na w art. 41 Kodek­su pra­cy nie jest nie­wzru­szal­na. Art. 53 Kodek­su pra­cy mówi, że jeże­li pra­co­wa­li­śmy w danym zakła­dzie kró­cej niż 6 mie­się­cy, szef może nas zwol­nić bez wypo­wie­dze­nia po 3 mie­sią­cach pobie­ra­nia zasił­ku cho­ro­bo­we­go. A więc jeste­śmy chro­nie­ni tyl­ko przez 3 mie­sią­ce na cho­ro­bo­wym. Gdy pra­co­wa­li­śmy co naj­mniej 6 mie­się­cy, wte­dy jeste­śmy chro­nie­ni przez cały czas pobie­ra­nia zasił­ku cho­ro­bo­we­go i jesz­cze przez 3 mie­sią­ce na świad­cze­niu reha­bi­li­ta­cyj­nym. Pra­co­daw­ca może nas zwol­nić bez wypo­wie­dze­nia dopie­ro po tym okre­sie (oczy­wi­ście jeśli nadal nie pra­cu­je­my). Jeże­li nie­zdol­ność do pra­cy zosta­ła spo­wo­do­wa­na wypad­kiem przy pra­cy albo cho­ro­bą zawo­do­wą, wów­czas korzy­sta­my z takiej samej ochro­ny, jak gdy­by­śmy pra­co­wa­li dłu­żej niż 6 mie­się­cy u dane­go pracodawcy.

Przed roz­wią­za­niem umo­wy o pra­cę na pod­sta­wie art. 53 Kodek­su pra­cy pra­co­daw­ca ma obo­wią­zek skon­sul­to­wać zamiar zwol­nie­nia z zakła­do­wą orga­ni­za­cją związ­ko­wą (jeże­li taka dzia­ła w zakła­dzie pra­cy). Kodeks pra­cy prze­wi­du­je też inne przy­pad­ki zwol­nie­nia oso­by obję­tej ochro­ną, a mia­no­wi­cie: upa­dłość lub likwi­da­cja zakła­du. W razie upa­dło­ści lub likwi­da­cji pra­cow­nik cho­ry i prze­by­wa­ją­cy na zasił­ku cho­ro­bo­wym lub na świad­cze­niu reha­bi­li­ta­cyj­nym może otrzy­mać wypo­wie­dze­nie tak samo jak każ­dy inny pra­cow­nik, nie­za­leż­nie od tego, jak dłu­go je pobiera.

Na świad­cze­niu reha­bi­li­ta­cyj­nym moż­li­we jest też dys­cy­pli­nar­ne zwol­nie­nie pra­cow­ni­ka w każ­dym cza­sie i to bez zacho­wa­nia okre­su wypo­wie­dze­nia, np. gdy oso­ba reha­bi­li­to­wa­na pra­cu­je dla konkurencji.

Zgod­nie z art. 53 kodek­su pra­cy, pra­co­daw­ca nie może zwol­nić bez wypo­wie­dze­nia pra­cow­ni­ka po jego powro­cie do pra­cy w związ­ku z usta­niem przy­czy­ny nieobecności.