Nowo­two­ry ośrod­ko­we­go ukła­du ner­wo­we­go u dzieci

Cho­ro­by nowo­two­ro­we są nie­zwy­kle poważ­nym pro­ble­mem zdro­wot­nym we współ­cze­snym świe­cie. W kra­jach roz­wi­nię­tych sta­no­wią dru­gą w kolej­no­ści przy­czy­nę zgo­nów po cho­ro­bach ukła­du krą­że­nia. Licz­ba zgo­nów spo­wo­do­wa­nych cho­ro­ba­mi nowo­two­ro­wy­mi wzra­sta, przy jed­no­cze­snym wzro­ście licz­by nowych zacho­ro­wań. Nowo­two­ry w wie­ku dzie­cię­cym róż­nią się pod wie­lo­ma wzglę­da­mi od nowo­two­rów ludzi doro­słych. Przede wszyst­kim inna jest ich natu­ra histo­lo­gicz­na. U dzie­ci nie spo­ty­ka­my pra­wie w ogó­le raków, za to mamy naj­czę­ściej do czy­nie­nia z cho­ro­ba­mi roz­ro­sto­wy­mi ukła­du krwio­twór­cze­go, zło­śli­wy­mi guza­mi mózgu oraz nowo­two­ra­mi typo­wy­mi tyl­ko dla dzie­ci, pocho­dze­nia pło­do­we­go. Nowo­two­ry dzie­cię­ce są w więk­szo­ści wraż­li­we na che­mio­te­ra­pię i radio­te­ra­pię, ale cechu­ją się rów­nież znacz­nie szyb­szym tem­pem roz­wo­ju, co ozna­cza że “rosną” szyb­ciej niż nowo­two­ry u ludzi doro­słych. Nowo­two­ry ośrod­ko­we­go ukła­du ner­wo­we­go u dzie­ci sta­no­wią 20- 25 % ogó­łu nowo­two­rów spo­ty­ka­nych w ośrod­ko­wym ukła­dzie ner­wo­wym. Nowo­two­ry te mają pra­wie wyłącz­nie cha­rak­ter pier­wot­ny. Czę­stość wystę­po­wa­nia kształ­tu­je się na pozio­mie 2–5 przy­pad­ków na 100.000 dzie­ci przed ukoń­cze­niem 15-go roku życia. W Pol­sce odno­to­wu­je­my ok. 250–300 nowych zacho­ro­wań rocz­nie. 20% zgo­nów dzie­ci spo­wo­do­wa­nych cho­ro­ba­mi nowotworowymi.

W kra­jach roz­wi­nię­tych prze­wa­ża­ją­cy odse­tek nowo­two­rów dia­gno­zo­wa­ny jest 
w począt­ko­wym okre­sie cho­ro­by, kie­dy zmia­na pier­wot­na nie osią­gnę­ła znacz­nych roz­mia­rów i nie ule­gła roz­sie­wo­wi. W Pol­sce, nie­ste­ty, prze­wa­ża­ją­ca część tych zmian cho­ro­bo­wych roz­po­zna­wa­na jest w znacz­nie bar­dziej zaawan­so­wa­nym okresie.

Insty­tut Cen­trum Zdro­wia Mat­ki Pol­ski w Łodzi

Insty­tut Cen­trum Zdro­wia Mat­ki Polki w Łodzi jest jed­nym z naj­więk­szych wyso­ko­spe­cja­li­stycz­nych ośrod­ków medycz­nych w Pol­sce. Pla­ców­ka skła­da się z dwóch czę­ści: Gine­ko­lo­gicz­no-Położ­ni­czej oraz Pedia­trycz­nej. Jest wio­dą­cym ośrod­kiem refe­ren­cyj­nym per­ina­to­lo­gicz­nym, gine­ko­lo­gicz­nym i pedia­trycz­nym. Ze wzglę­du na swój wie­lo­dy­scy­pli­nar­ny cha­rak­ter, zapew­nia wszech­stron­ną opie­kę nad kobie­ta­mi w cią­ży powi­kła­nej cukrzy­cą, nad­ci­śnie­niem tęt­ni­czym, padacz­ką, cho­ro­ba­mi ser­ca, czy infek­cja­mi. W Insty­tu­cie dia­gno­zo­wa­ne i leczo­ne są naj­trud­niej­sze przy­pad­ki pato­lo­gii gine­ko­lo­gicz­nych. W tej uni­kal­nej pla­ców­ce, spra­wu­ją­cej opie­kę nad mat­ką i dziec­kiem do 18 roku życia, repre­zen­to­wa­ny jest pełen wachlarz spe­cjal­no­ści lekar­skich. Rocz­nie przyj­mo­wa­nych jest ponad 40 tysię­cy pacjen­tów, a licz­ba porad lekar­skich udzie­la­nych w porad­niach przy­szpi­tal­nych prze­kra­cza 180 tysięcy.

W Kli­ni­ce Neu­ro­chi­rur­gii Insty­tu­tu CZMP leczo­ne są dzie­ci z nastę­pu­ją­cy­mi zespo­ła­mi cho­ro­bo­wy­mi:
1) Wady wro­dzo­ne ośrod­ko­we­go ukła­du ner­wo­we­go
– prze­pu­kli­ny oponowo–rdzeniowe
– prze­pu­kli­ny mózgo­we
– wodo­gło­wie wro­dzo­ne
– zespół Dandy–Walkera
– zespół Arnolda–Chiarrego
– syrin­go­my­elia
– tor­bie­le pajęczynówki

2) Wady roz­wo­jo­we czasz­ki
– kra­nio­ste­no­zy
– przed­wcze­sne zaro­śnię­cie szwów czaszkowych

3) Nowo­two­ry ośrod­ko­we­go ukła­du nerwowego

4) Wodo­gło­wie naby­te
Wady naczy­nio­we ośrod­ko­we­go ukła­du ner­wo­we­go
– znie­kształ­ce­nia tętniczo–żylne
– tętniaki

6) Ura­zy czaszkowo–mózgowe

7) Ura­zy kręgosłupa

Wady krę­go­słu­pa
Do Kli­ni­ki Neu­ro­chi­rur­gii ICZMP w Łodzi przyj­mo­wa­ni są pacjen­ci z tere­nu całe­go kraju.

Neu­ro­na­wi­ga­cja
Neu­ro­chi­rur­gicz­ne lecze­nie obcią­żo­ne jest poten­cjal­ną moż­li­wo­ścią wystę­po­wa­nia tra­gicz­nych w skut­kach powi­kłań lecze­nia ope­ra­cyj­ne­go. Zarów­no cho­ro­by onko­lo­gicz­ne, naczy­nio­we, zapal­ne, poura­zo­we, wady ośrod­ko­we­go ukła­du ner­wo­we­go oraz inne pro­ce­sy wyma­ga­ją­ce inter­wen­cji neu­ro­chi­rur­gicz­nej w zależ­no­ści od jako­ści zasto­so­wa­nej dia­gno­sty­ki oraz same­go pro­ce­su lecze­nia mogą zakoń­czyć się albo suk­ce­sem tera­peu­tycz­nym albo przy­czy­ną kalec­twa lub nawet śmier­ci. Dzię­ki dofi­nan­so­wa­niu ze środ­ków Mecha­ni­zmu Finan­so­we­go Euro­pej­skie­go Obsza­ru Gospo­dar­cze­go oraz dota­cji Mini­stra Zdro­wia, Kli­ni­ka Neu­ro­chi­rur­gii Insty­tu­tu CZMP sfi­na­li­zo­wa­ła pro­jekt „Popra­wa jako­ści spe­cja­li­stycz­nych usług medycz­nych poprzez zasto­so­wa­nie neu­ro­na­wi­ga­cji w ICZMP w Łodzi”.
Zre­ali­zo­wa­ny w okre­sie 07/2009 – 04/2011 pro­jekt obej­mo­wał:
— Zakup nowo­cze­sne­go sys­te­mu neu­ro­na­wi­ga­cji wraz ze spe­cja­li­stycz­nym śród­o­pe­ra­cyj­nym tomo­gra­fem prze­woź­nym oraz wyko­na­niem sie­ci infor­ma­tycz­nej łączą­cej Kli­ni­kę Neu­ro­chi­rur­gii, Zakład Dia­gno­sty­ki Obra­zo­wej oraz salę ope­ra­cyj­ną.
— Spe­cja­li­stycz­ne szko­le­nia dla leka­rzy-neu­ro­chi­rur­gów i pozo­sta­łej kadry medycz­nej w zakre­sie obsłu­gi zaku­pio­ne­go sys­te­mu oraz mie­sięcz­ne szko­le­nia wyjaz­do­we do ośrod­ków refe­ren­cyj­nych 
w Pary­żu oraz Lon­dy­nie.
— Szko­le­nia dla 150 stu­den­tów uczel­ni medycz­nych oraz leka­rzy w trak­cie sta­żu i spe­cja­li­za­cji 
z tere­nu całej Pol­ski zain­te­re­so­wa­nych pogłę­bie­niem swej wie­dzy z zakre­su zasto­so­wa­nia neu­ro­na­wi­ga­cji w lecze­niu cho­rób nowo­two­ro­wych ukła­du ner­wo­we­go u dzie­ci.
Zaku­pio­ny w ramach pro­jek­tu sys­tem neu­ro­na­wi­ga­cyj­ny umoż­li­wił nawi­ga­cję obra­zo­wą pod­czas zabie­gu neu­ro­chi­rur­gicz­ne­go. Opar­ty na zasa­dzie optycz­nej sys­tem zapew­nia ope­ra­to­ro­wi swo­bo­dę ruchów oraz uka­zu­je ope­ro­wa­ną zmia­nę pato­lo­gicz­ną w trzech pro­jek­cjach, a tak­że w posta­ci obra­zu trój­wy­mia­ro­we­go na tle ota­cza­ją­cych struk­tur wewnątrz­czasz­ko­wych oraz kości pokry­wy czasz­ki. W ten spo­sób moż­li­wa jest dokład­na loka­li­za­cja oraz zmi­ni­ma­li­zo­wa­nie wiel­ko­ści otwar­cia czasz­ki, opty­ma­li­zo­wa­na jest dro­ga dostę­pu, chro­nio­ne są zdro­we struk­tu­ry mózgu i co pomi­mo dodat­ko­wej pro­ce­du­ry pod­czas zabie­gu ope­ra­cyj­ne­go może przy­czy­nić się do skró­ce­nia cza­su potrzeb­ne­go na jego wyko­na­nie.
Wszel­kie moż­li­wo­ści zarów­no dia­gno­stycz­ne opar­te na nowo­cze­snej tech­no­lo­gii oraz ich kom­pu­te­ro­we prze­two­rze­nie i sca­le­nie, w połą­cze­niu z wizu­ali­za­cją śród­o­pe­ra­cyj­ną tych danych i moż­li­wo­ścią śle­dze­nia ruchu narzę­dzia w polu ope­ra­cyj­nym, wir­tu­al­ne pla­no­wa­nia dostę­pu ope­ra­cyj­ne­go pozwa­la­ją na popra­wę rezul­ta­tów terapeutycznych.

Posia­da­nie nowo­cze­snej apa­ra­tu­ry do dia­gno­sty­ki obra­zo­wej przy­czy­nia się do zwięk­szo­nej wykry­wal­no­ści nowo­two­rów ośrod­ko­we­go ukła­du ner­wo­we­go, co z kolei pozwa­la na ich sku­tecz­ne i rady­kal­ne lecze­nie, jest to nie­zwy­kle istot­ne zarów­no ze wzglę­dów medycz­nych jak i eko­no­micz­nych (np. skró­ce­nie cza­su hospi­ta­li­za­cji).
Prze­szko­le­nie kadry medycz­nej w połą­cze­niu z odpo­wied­nim wypo­sa­że­niem sal ope­ra­cyj­nych umoż­li­wi­ło w efek­cie popra­wę rady­kal­no­ści i sku­tecz­no­ści zabie­gów ope­ra­cyj­nych a tak­że pod­nie­sie­nie bez­pie­czeń­stwa pacjen­tów.
Oddzia­ły­wa­nie pro­jek­tu „Popra­wa jako­ści spe­cja­li­stycz­nych usług medycz­nych poprzez zasto­so­wa­nie neu­ro­na­wi­ga­cji w ICZMP w Łodzi” ma cha­rak­ter ogól­no­kra­jo­wy, zarów­no poprzez fakt iż pacjen­ta­mi Kli­ni­ki Neu­ro­chi­rur­gii są oso­by z tere­nu całej Pol­ski, jak i pro­pa­go­wa­nie idei neu­ro­na­wi­ga­cji poprzez szko­le­nia dla stu­den­tów i leka­rzy w trak­cie sta­żu i spe­cja­li­za­cji. Zakup sprzę­tu pozwo­lił na wdro­że­nie kom­plek­so­we­go programu:

I Dia­gno­sty­ka
Posia­da­nie neu­ro­na­wi­ga­cji sta­je się sza­le­nie istot­nym ele­men­tem lecz­ni­czym zwłasz­cza w lecze­niu nowo­two­rów ośrod­ko­we­go ukła­du ner­wo­we­go u dzie­ci, któ­re w więk­szo­ści są nowo­two­ra­mi łagod­ny­mi. W nie­któ­rych przy­pad­kach wcze­śniej­sze bar­dzo pre­cy­zyj­ne wyko­na­nie biop­sji z uży­ciem neu­ro­na­wi­ga­cji pozwa­la na usta­le­nie histo­lo­gii guza.

II Ope­ra­cja
Wyko­rzy­sta­nie neu­ro­na­wi­ga­cji w cza­sie ope­ra­cji usu­wa­nia nowo­two­ru umoż­li­wia jego rady­kal­ność oraz pre­cy­zję zmniej­sza­jąc zna­czą­co moż­li­wość wystą­pie­nia powi­kłań neu­ro­lo­gicz­nych. Pro­wa­dzi do doszczęt­no­ści zabie­gów onko­lo­gicz­nych i zaosz­czę­dze­nia oko­licz­nych tkanek.

III Reha­bi­li­ta­cja
Wyko­rzy­sta­nie neu­ro­na­wi­ga­cji w ope­ra­cjach nowo­two­rów ośrod­ko­we­go ukła­du ner­wo­we­go u dzie­ci pozwa­la na zmniej­sze­nie powi­kłań neu­ro­lo­gicz­nych co znacz­nie przy­spie­sza wdro­że­nie reha­bi­li­ta­cji, pod­no­si ich bez­pie­czeń­stwo, a w osta­tecz­no­ści skra­ca okres reha­bi­li­ta­cji dziec­ka oraz pobyt w szpitalu