Spra­wo­wa­nie opie­ki nad dziec­kiem z orze­czo­nym stop­niem niepełnosprawności

Jed­nym z nur­tu­ją­cych pro­ble­mów z zakre­su nie­peł­no­spraw­no­ści jest rażą­ce poczu­cie nie­spra­wie­dli­wo­ści i nie­rów­ne­go trak­to­wa­nia rodzi­ców dzie­ci spra­wu­ją­cych opie­kę  nad dziec­kiem niepełnosprawnym.

Zgod­nie z art.17 usta­wy oświad­cze­niach rodzin­nych z dnia 28 listo­pa­da 2003 r. (Dz.U. Nr 228, poz. 2255), świad­cze­nie pie­lę­gna­cyj­ne z tytu­łu rezy­gna­cji z zatrud­nie­nia lub innej pra­cy zarob­ko­wej przysługuje:1) mat­ce albo ojcu,2) innym oso­bom, na któ­rych, zgod­nie z prze­pi­sa­mi usta­wy z dnia 25 lute­go 1964 r. — Kodeks rodzin­ny i opie­kuń­czy (Dz.U. Nr 9, poz. 59, z późn. zm.42)), cią­ży obo­wią­zek ali­men­ta­cyj­ny, z wyjąt­kiem osób o znacz­nym stop­niu nie­peł­no­spraw­no­ści, 3) opie­ku­no­wi fak­tycz­ne­mu dziecka.

- jeże­li nie podej­mu­ją lub rezy­gnu­ją z zatrud­nie­nia lub innej pra­cy zarob­ko­wej w celu spra­wo­wa­nia opie­ki nad oso­bą legi­ty­mu­ją­cą się orze­cze­niem o nie­peł­no­spraw­no­ści łącz­nie ze wska­za­nia­mi: koniecz­no­ści sta­łej lub dłu­go­trwa­łej opie­ki lub pomo­cy innej oso­by w związ­ku ze znacz­nie ogra­ni­czo­ną moż­li­wo­ścią samo­dziel­nej egzy­sten­cji oraz koniecz­no­ści sta­łe­go współ­udzia­łu na co dzień opie­ku­na dziec­ka w pro­ce­sie jego lecze­nia, reha­bi­li­ta­cji i edu­ka­cji, albo oso­bą legi­ty­mu­ją­cą się orze­cze­niem o znacz­nym stop­niu niepełnosprawności.

Ozna­cza to by otrzy­mać świad­cze­nie w wyso­ko­ści 520 zł, rodzic nie może pod­jąć jakie­kol­wiek pra­cy , mimo że jego dziec­ko prze­by­wa kil­ka godzin dzien­nie w szko­le lub ośrod­ku rehabilitacyjno-wychowawczym.

Dzień rodzi­ców dzie­ci nie­peł­no­spraw­nych uczęsz­cza­ją­cych do pla­có­wek edu­ka­cyj­nych wyglą­da bar­dzo podob­nie . Rano pobud­ka, śnia­da­nie, reha­bi­li­ta­cja, pomoc w pod­sta­wo­wych czyn­no­ściach, odpro­wa­dze­nie dziec­ka do ośrod­ka, powrót do domu, zno­wu wyj­ście po dziec­ko do ośrod­ka, pomoc w pod­sta­wo­wych czyn­no­ściach życio­wych, reha­bi­li­ta­cja, posiłki.

Nie­ste­ty w okre­sie gdy dziec­ko prze­by­wa w ośrod­ku, rodzic nie może pod­jąć jakie­go­kol­wiek zatrud­nie­nia np. w nie­peł­nym wymia­rze cza­su pra­cy lub na pod­sta­wie umów cywil­no-praw­nych. Rodzic żyje w cią­głej spi­ra­li opie­ki nad dziec­kiem, nie roz­wi­ja się zawo­do­wo, nie odpo­czy­wa psy­chicz­nie od cię­ża­ru cho­ro­by dziec­ka, wra­ca do domu  po odpro­wa­dze­niu dziec­ka do ośrod­ka i żyje cią­głej nie­mo­cy. Po ukoń­cze­niu 18 roku życia dziec­ka, wiek rodzi­ca nie pozwa­la na zna­le­zie­nie odpo­wied­nie­go zatrud­nie­nia ( w nowe­li­za­cji usta­wy o świad­cze­niach rodzin­nych , otrzy­ma­nie świad­cze­nia pie­lę­gna­cyj­ne­go nad oso­bą peł­no­let­nią nie­peł­no­spraw­ną uza­leż­nio­ne będzie od kry­te­rium docho­do­we­go). Roz­pocz­nie się kolej­ny dra­mat  finan­so­wy oraz psychologiczny.

Spra­wo­wa­nie sta­łej opie­ki ( z nie­wiel­ki­mi prze­rwa­mi gdy dziec­ko jest pod opie­ką pla­ców­ki) nie pozwa­la na pod­ję­cie zatrud­nie­nia w peł­nym wymia­rze cza­su pra­cy, nato­miast zatrud­nie­nie w nie­peł­nym wymia­rze cza­su pra­cy przy­nie­sie nie­wiel­kie docho­dy, któ­re nie zre­kom­pen­su­ją rezy­gna­cji ze świad­cze­nia pie­lę­gna­cyj­ne­go tytu­łem pod­ję­cia pracy.

Popraw­nym roz­wią­za­niem powyż­sze­go pro­ble­mu , było­by wpro­wa­dze­nie zmian legi­sla­cyj­nych , zezwa­la­ją­cych na zatrud­nie­nie w nie­peł­nym wymia­rze cza­su lub na pod­sta­wie umo­wy cywil­no-praw­nej , czy też wła­snej dzia­łal­no­ści gospo­dar­czej, pod warun­kiem prze­by­wa­nia dziec­ka w ośrod­ku edu­ka­cyj­nym w cza­sie dnia.

Podob­ne roz­wią­za­nie wpro­wa­dzo­no już  w Kodek­sie Pra­cy . Art. 1867 KP  brzmi nastę­pu­ją­co : § 1. Pra­cow­nik upraw­nio­ny do urlo­pu wycho­waw­cze­go może zło­żyć pra­co­daw­cy pisem­ny wnio­sek o obni­że­nie jego wymia­ru cza­su pra­cy do wymia­ru nie niż­sze­go niż poło­wa peł­ne­go wymia­ru cza­su pra­cy w okre­sie, w któ­rym mógł­by korzy­stać z takie­go urlo­pu. Pra­co­daw­ca jest obo­wią­za­ny uwzględ­nić wnio­sek pracownika.

Tak więc w sto­sun­ku do dzie­ci i ich opie­ku­nów , Kodeks Pra­cy prze­wi­dział moż­li­wo­ści spra­wo­wa­nia opie­ki , jak rów­nież pod­ję­cia pra­cy, war­to pra­co­wać rów­nież nad podob­ny­mi zmia­na­mi w sto­sun­ku do opie­ku­nów dzie­ci niepełnosprawnych.

Syl­wia Grze­bień, prawnik

Cen­trum Infor­ma­cji i Wspar­cia Osób Niepełnosprawnych