Dzięki dofinansowaniu uzyskanemu kolejny raz z Urzędu Miasta Karpacza w ramach wsparcia organizacji pozarządowych oraz środków własnych naszego Stowarzyszenia Integracyjnego Osób Niepełnosprawnych Ruchowo „My też potrafimy”, w dniach 23 – 25 sierpnia byliśmy na interesującej i bardzo przyjemnej wycieczce integracyjnej w świętokrzyskim i w Sandomierzu.  Wśród uczestników m.in. było 6 osób niepełnosprawnych w tym 3 na wózkach inwalidzkich oraz mieszkańcy Karpacza.

    Pogoda była wspaniała i humory dopisały. Wszyscy pomagali sobie na wzajem.  Wspólnymi siłami pokonywaliśmy różne trudności i dzięki temu w ciągu 3 dni udało nam się odwiedzić sporo interesujących miejsc. 

W dzień I zwiedziliśmy muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie ze zbiorem zegarów i przyrządów astronomicznych. 

Prywatną kolekcję zapoczątkował lekarz Feliks Przypkowski, który od 1895 r. gromadził zabytkowe zegary słoneczne, a także literaturę i inne materiały poświęcone gnomonice.  Muzeum mieści się w dwóch zabytkowych domach: byłej aptece z początku XVIII w. i siedzibie Przypkowskich z 1906 r.  Za muzeum znajduje się ładny ogród z zegarami słonecznymi.

Niestety zbiory nie są dostępne dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, ponieważ w budynku nie ma windy i w ogrodzie są schody.  A dostosowana dla osób niepełnosprawnych toaleta mieści się w budynku, do którego prowadzi 6 schodów.

    Następnie pojechaliśmy do Jaskini Raj położonej w pobliżu Chęcin, 11 km od Kielc, która wyróżnia się wyjątkowo bogatą i różnorodną szatą naciekową, i należy do unikatowych w Polsce obiektów krasowych.  Wapienna Jaskinia Raj znajduje się we wnętrzu wzniesienia Malik o wysokości około 270 m n.p.m. i w sezonie zimowym jest miejscem hibernacji nietoperzy, głównie nocka dużego.  Łączna długość jej korytarzy wynosi 240 m, a długość trasy wycieczkowej 180 m.  Prawie całą tą trasę mogą przebyć osoby na wózkach inwalidzkich.   Przed wejściem do jaskini znajduje się pawilon wejściowy, w którym mieszczą się kasy biletowe, kawiarnia i niewielkie muzeum przedstawiające geologię, historię i znaleziska archeologiczne oraz paleontologiczne wydobyte podczas eksploracji jaskini przez ekipy naukowców. 

    W budynku tym niestety nie ma dostosowanej toalety.

    W dzień II pojechaliśmy na Święty Krzyż czyli Łysą Górę w Górach Świętokrzyskich, gdzie znajduje się Bazylika mniejsza pw. Trójcy Świętej i sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego. Jest to kościół świętokrzyskiego opactwa Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej, najstarsze polskie sanktuarium, miejsce szczególnego kultu w XV w.  Pierwszy kościół w stylu romańskim został ufundowany między 1102-1138 rokiem przez Bolesława Krzywoustego. Początkowo świątynia była dedykowana Świętej Trójcy, ale od XV w. dodano wezwanie Świętego Krzyża po tym, gdy w 1306 r. książę Władysław Łokietek przekazał łysogórskim benedyktynom relikwie drzewa Krzyża Świętego (przechowywane od XVIII w. w kaplicy Oleśnickich i wg legendy podarowane przez Emeryka królewicza z Węgier).  Opactwo siedmiokrotnie odwiedzał Władysław Jagiełło (m.in. w drodze na koronację w Krakowie oraz w drodze pod Grunwald), dziesięciokrotnie król Kazimierz Jagiellończyk, sześciokrotnie król Zygmunt Stary, a trzykrotnie król Zygmunt August.  Od 1936 r. świątynia stała się kościołem klasztornym Misjonarzy Oblatów, a 16 czerwca 2013 r. sanktuarium podniesiono do godności bazyliki mniejszej.

   W poruszaniu się na wózku inwalidzki są tam pewne trudności w postaci bruku przed bazyliką i schodków wewnątrz, ale toaleta jest dostosowana.

    Po zwiedzeniu opactwa udaliśmy się do Sandomierza położonego nad Wisłą na siedmiu wzgórzach (z tego powodu nazywanym czasem „małym Rzymem”).  Jest to jedno z najpiękniejszych miast w Polsce, żywy świadek historii i kultury naszego państwa oraz skarbnica obiektów o wysokiej klasie artystycznej w zakresie architektury.  Posiada doskonale zachowany średniowieczny układ urbanistyczny.  Większość zabudowy wraz z historycznym centrum, uznanym w 2017 r. za pomnik historii, położona jest na lewym brzegu Wisły.  Przez miasto przebiegają szlaki turystyczne: cysterski, św. Jakuba, Via Jagiellonica, Architektury Drewnianej oraz Wschodni Szlak Rowerowy Green Velo.

   Niestety jest to też bardzo niewygodne do poruszania się dla osób na wózkach inwalidzkich miasto z powodu wysokich krawężników i bruku.  Jednak dzięki przejażdżce elektrycznymi meleksami mogliśmy zobaczyć część zabytków i Wisłę.  Na szczęście blisko rynku znajduje się dostosowana publiczna toaleta.

    W dzień III po wykwaterowaniu z hotelu przeszliśmy do centrum Kielc, żeby zwiedzić barokową z pozostałościami stylu romańskiego Bazylikę katedralną pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny zlokalizowaną na Wzgórzu Zamkowym i będącą jednym z najcenniejszych zabytków miasta.  Już Jan Długosz wspominał o niewielkim kościele w Kielcach, ufundowanym ok. 1171 r. przez biskupa krakowskiego imieniem Gedko.  Kilkadziesiąt lat później biskup krakowski Wincenty Kadłubek ustanowił w tym miejscu parafię.  Od 1805 r. można mówić o katedrze kieleckiej, gdy papież Pius VII bullą „Indefessum personarum” powołał do istnienia diecezję kielecką.  W 1971 r. katedra została wyniesiona do godności bazyliki mniejszej. 

    Obok bazylik znajduje się Pałac Biskupów Krakowskich.  Jest to najlepiej zachowana oryginalna wczesnobarokowa rezydencja pałacowa, która powstawała w latach 1637–1641 na Wzgórzu Katedralnym z inicjatywy oraz prywatnych funduszy kanclerza wielkiego koronnego i biskupa krakowskiego Jakuba Zadzika.  W 1806 r. Franciszek II Habsburg cesarz Austrii przekazał pałac, będący własnością skarbu państwa, na potrzeby nowo utworzonej diecezji kieleckiej.  W 1816 r. Stanisław Staszic stworzył w pałacu Szkołę Akademiczno-Górniczą.  Pałac w XX w. m.in. pełnił rolę sztabu legionowego Józefa Piłsudskiego.  Od 1971 r. mieści się w nim Muzeum Narodowe.

   Niestety natrafiliśmy na remont windy, więc piętro muzeum mogły zwiedzić tylko osoby chodzące.  A osoby na wózkach inwalidzkich, dzięki uprzejmości bardzo miłych pracujących tam pań, zastały oprowadzone po dolnym piętrze, gdzie mogły podziwiać wystawę pt. „O stołach i bankietach pańskich. Jak ucztowano w dawnych wiekach.”.  W ekspozycji pokazano naczynia (niektóre przepiękne) pojawiające się w XVII, XVIII i XIX-wiecznych jadalniach i kuchniach, z porcelany i fajansu, szkła, srebra, cyny i miedzi służące do przygotowywania i serwowania wytwornych posiłków oraz pierwsze polskie książki kucharskie wraz z przepisami.

   W muzeum oczywiście znajduje się dostosowana toaleta.

    W powrotnej drodze pojechaliśmy jeszcze do Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni.  Jest to Park Etnograficzny funkcjonujący od 1977 r., który skupia zabytkowe obiekty budownictwa drewnianego przeniesione z różnych miejscowości regionu świętokrzyskiego.  Muzeum tworzy 38 obiektów rozmieszczonych na powierzchni 65 ha.  W różnych chatach można podglądnąć, jak wyglądał kiedyś warsztat pracy tradycyjnego rzemieślnika np.: stolarza, gonciarza czy plecionkarza. Pejzaż wiejski, zbliżony do tego z XVIII i XIX w. uzupełniają: wiatraki i kuźnia, szkoła i sklep, zabudowania dworsko-folwarczne, a także kościół i kapliczki. Dopełnieniem architektury drewnianej jest przyroda i przydomowe ogródki.  Wszystkie te elementy sprawiają wrażenie autentyczności i zwiedzający mogą poczuć się tak, jakby znaleźli się w innej epoce.

   Na terenie skansenu znajduje się dostosowana dla niepełnosprawnych toaleta.

   Wracaliśmy trochę zmęczeni, ale pełni wrażeń i wzbogaceni o wspomnienia z pięknych zakątków Polski.

Iwona Gucwa