Jeżeli spadkobierca ustawowy (współmałżonek, dzieci, wnuki, rodzice lub inni członkowie rodziny) zostanie pominięty w testamencie, może w sądzie dochodzić tak zwanego zachowku od obdarowanych. Jest to kwota pieniężna odpowiadająca przeważnie połowie wartości majątku, który by mu przypadał, gdyby brał udział w podziale spadku. Jeśli spadkodawca chce, aby nie dostał także zachowku musi go wydziedziczyć. Nie można jednak tego uczynić bez konkretnych przyczyn. Należą do nich między innymi sytuacje kiedy spadkobierca:
- wbrew woli spadkodawcy postępuje w sposób niezgodny z zasadami współżycia społecznego, czyli przykładowo utrzymuje się z hazardu lub popełnia przestępstwa;
— jest uzależniony od narkotyków lub alkoholu;
— dopuszcza się wobec spadkodawcy lub osób mu najbliższych ciężkiego umyślnego przestępstwa, przykładowo: zabójstwa, pozbawienia wolności, kradzieży, rażącej obrazy czci (powinno to zostać potwierdzone sądowym wyrokiem skazującym);
— uporczywie nie dopełniał wobec spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Wydziedziczony może dochodzić swoich praw przed sądem, gdzie powinien udowodnić, że nie było przesłanek do wydziedziczenia, gdyż:
— testament jest nieważny, ponieważ w chwili sporządzania go spadkodawca nie był poczytalny;
— testament został zmieniony;
— spadkodawca przed śmiercią wybaczył mu wszystkie przewinienia.
Wydziedziczyć można tylko w testamencie, a skutki tego nie rozciągają się na zstępnych wydziedziczonego, czyli na jego dzieci i wnuki, które mogą starać się o zachowek.
JAG