O intymności niepełnosprawnych się nie mówi, lub mówi się rzadko, natomiast osoby niepełnosprawne fizycznie odczuwają takie same potrzeby erotyczne, co osoby zdrowe i mogą mieć równie satysfakcjonujące życie seksualne. Wpływa to korzystnie nie tylko na ich związki, ale także nastrój, samoocenę i poczucie szczęścia.
Każda osoba doświadczona niepełnosprawnością fizyczną musiała znaleźć i wypracować własne sposoby radzenia sobie z ograniczeniami dnia codziennego. Jedną ze sfer, w której pojawiają się takie bariery jest aktywność seksualna.
Często ograniczenia tej sfery życia wynikają w sposób bezpośredni z chorób czy urazów — niedowład kończyn utrudnia swobodne poruszanie się podczas zbliżenia i przyjęcie wygodnej pozycji, a uszkodzenie rdzenia kręgowego (i znajdujących się w nim ośrodków odpowiedzialnych za wzwód i wytrysk) czy przebyty udar lub wylew mogą skutkować niemożnością osiągnięcia i utrzymania erekcji przez mężczyznę, a trudnościami z dostatecznym nawilżeniem i osiągnięciem orgazmu przez kobietę.
Równie istotną przyczyną jest także społeczne tabu seksualności osób niepełnosprawnych. Rehabilitacja seksualna łączy te dwa obszary. Wsparcie medyczne poprawia sprawność seksualną, a psychoterapia służy dobremu przystosowaniu się do swojej sytuacji i cieszeniu się życiem i seksem mimo ograniczeń.
Najczęstszą przyczyną niepełnosprawności nabytej u osób młodych są urazy kręgosłupa — najczęściej na skutek wypadków samochodowych, upadków z wysokości lub podczas uprawiania ryzykownych sportów. Traumę nagłej utraty zdrowia i perspektywy poruszania się na wózku wzmacnia obawa o to, że bezpowrotnie odebrana została również zdolność współżycia. Dla większości pacjentów w pierwszych miesiącach po wypadku temat seksu i potrzeby seksualne schodzą na dalszy plan. Priorytetem jest leczenie i rehabilitacja, nauka nowego sposobu poruszania się i wykonywania codziennych czynności. Z czasem jednak potrzeby seksualne wracają. Dla osób, które nie były w stałym związku lub (co, niestety, zdarza się nierzadko) spotkały się z odrzuceniem przez partnera z powodu utraconej sprawności, oznacza to otwarcie się na poszukiwania miłości w zupełnie innych niż dotąd warunkach.
Osoby niepełnosprawne często szukają partnerów we własnym gronie. Korzyścią tej sytuacji jest lepsze wzajemne zrozumienie swoich specyficznych potrzeb i doświadczeń. Zazwyczaj jednak niepełnosprawni wiążą się z osobami zdrowymi i ich związki mogą być naprawdę bardzo udane. Istnieje również grupa pacjentów, która na wieść o swojej chorobie i niepełnosprawności decyduje się zrezygnować z wchodzenia w związki i wybiera samotność. Podejmują tę decyzję, aby nie czuć się ciężarem dla drugiej osoby, ale często także z obawy, że nie uda im się realizować w związku swojej roli erotycznej i zaspokajać seksualnie partnera.
Problemy natury fizjologicznej związane ze sferą seksualną można leczyć. Mężczyźni, którzy na skutek chorób i urazów cierpią na zaburzenia erekcji mogą skorzystać z wielu metod — farmakologicznych środków wspomagania potencji, ale także wstrzyknięć do ciał jamistych prącia albo protezowania członka. Kobiety mogą korzystać z dodatkowego nawilżenia i innych akcesoriów erotycznych ułatwiających odbycie stosunku. Cenna jest również regularna fizykoterapia, masaże, a także metody relaksacyjne i wszelka aktywność w takim zakresie, w jakim jest to możliwe.
Kluczowe dla udanego życia seksualnego osób niepełnosprawnych jest przede wszystkim pozytywne nastawienie emocjonalne. Adaptacja do sytuacji własnej niepełnosprawności jest trudnym procesem, często podobnym do przeżycia żałoby. Możliwe jest jednak jego pozytywne rozwiązanie. Pozbycie się obsesyjnych myśli o swojej niedoskonałości, chorobie, ograniczeniach pozwala zbudować stabilną samoocenę, poczucie własnej atrakcyjności i otworzyć się na pozytywne emocje, kontakty społeczne i nowe możliwości samorealizacji.
Z powodu utraty życia seksualnego szczególnie cierpią osoby, które na skutek urazów rdzenia kręgowego zostały nieodwracalnie sparaliżowane i straciły czucie. Warto pamiętać, że strefy erogenne to nie tylko genitalia. Większość ludzi ma szczególnie wrażliwe punkty również w innych okolicach ciała. Możliwe jest na przykład wywołanie kobiecego orgazmu wyłącznie na skutek pieszczenia piersi. Znane są również przypadki, kiedy osoby w znaczącym stopniu sparaliżowane odczuwały satysfakcję seksualną i orgazm na skutek pieszczenia ich dłoni lub twarzy. Osiągnięcie takiej umiejętności wymaga pracy — zarówno dobrego nastawienia psychicznego, jak i regularnej rehabilitacji seksualnej. Zawsze możliwe jest jednak przebudowanie i urozmaicenie swojej mapy stref erogennych.
To nieprawda, że osoby niepełnosprawne nie mają potrzeb erotycznych i nie mogą uprawiać seksu ani mieć dzieci. Stopniowo obalamy te społeczne stereotypy. Aktywność erotyczna dla wielu osób niepełnosprawnych jest istotną częścią życia. Celem jest jednak nie tylko zaspokojenie potrzeby seksualnej, ale także potrzeby miłości, intymności, bliskości, tworzenia pełnych, udanych związków i założenia rodziny. Aktywność seksualna osób sparaliżowanych i poruszających się na wózkach zawsze będzie spotykała się z pewnymi ograniczeniami, na przykład niemożnością kochania się w niektórych pozycjach. Mimo to może być to jednak barwne, różnorodne, radosne i dające spełnienie życie erotyczne.
W Holandii usługi seksualne dla osób niepełnosprawnych refundowane są przez państwo, jako element leczenia. Taka forma rehabilitacji seksualnej w Polsce oceniana jest jako kontrowersyjna, z tego choćby powodu, że wiąże się z legalizacją prostytucji. Wiele z pytanych osób niepełnosprawnych przyznało jednak, że gdyby miało taką możliwość, chętnie spotkałoby się z osobą świadczącą usługi seksualne ludziom o specjalnych potrzebach.