EDU­KA­CJA NIE­PEŁ­NO­SPRAW­NE­GO DZIECKA

Usta­wa z 7 wrze­śnia 1991 r. o sys­te­mie oświa­ty (art. 1 pkt. 1, art. 1 pkt. 5) zapew­nia moż­li­wość pobie­ra­nia nauki we wszyst­kich typach szkół przez dzie­ci i mło­dzież nie­peł­no­spraw­ną oraz nie­do­sto­so­wa­ną spo­łecz­nie, zgod­nie z indy­wi­du­al­ny­mi potrze­ba­mi roz­wo­jo­wy­mi i edu­ka­cyj­ny­mi oraz predyspozycjami.

Edu­ka­cja dziec­ka nie­peł­no­spraw­ne­go w wie­ku przedszkolnym.

Dzie­ci nie­peł­no­spraw­ne obję­te są wycho­wa­niem przed­szkol­nym w wie­ku od 3 do 6 lat na rów­ni z nie­peł­no­spraw­ny­mi rówie­śni­ka­mi. W wie­ku 6 lat mają one pra­wo do rocz­ne­go przy­go­to­wa­nia przed­szkol­ne­go. Pobyt dziec­ka w przed­szko­lu może być prze­dłu­żo­ny do 10 roku życia (tyl­ko, gdy posia­da ono orze­cze­nie porad­ni psy­cho­lo­gicz­no-peda­go­gicz­nej kwa­li­fi­ku­ją­ce do kształ­ce­nia specjalnego).

Co muszą zro­bić rodzi­ce, aby ich nie­peł­no­spraw­ne dziec­ko było obję­te wycho­wa­niem przedszkolnym?

Rodzi­ce powin­ni zło­żyć w rejo­no­wej porad­ni psy­cho­lo­gicz­no-peda­go­gicz­nej (adre­sy porad­ni: w wydzia­le edu­ka­cji urzę­du gmi­ny, naj­bliż­szej szko­le lub przed­szko­lu, w powia­to­wym cen­trum pomo­cy rodzi­nie) wnio­sek o orze­cze­nie do kształ­ce­nia spe­cjal­ne­go. Do wnio­sku nale­ży, dołą­czyć posia­da­ne bada­nia spe­cja­li­stycz­ne. Decy­zję podej­mu­je zespół orze­ka­ją­cy. W posie­dze­niu zespo­łu mogą brać udział rodzi­ce. Rodzi­ce otrzy­mu­ją pisem­ne orze­cze­nie w ter­mi­nie 14 dni od posie­dze­nia zespo­łu. Od decy­zji nie­zgod­nej z wnio­skiem rodzi­ców moż­na odwo­łać się do kura­to­ra oświa­ty w ter­mi­nie 14 dni od dnia otrzy­ma­nia orze­cze­nia. Rodzi­ce podej­mu­ją osta­tecz­ną decy­zję o wybo­rze for­my opie­ki przed­szkol­nej ich dziecka.

Infor­ma­cje o przed­szko­lach inte­gra­cyj­nych lub gru­pach inte­gra­cyj­nych moż­na uzy­skać w gmin­nym wydzia­le edu­ka­cji, powia­to­wym wydzia­le edu­ka­cji albo w kura­to­rium. Do cze­go słu­ży orze­cze­nie o potrze­bie kształ­ce­nia specjalnego?

Orze­cze­nie jest wska­za­niem naj­od­po­wied­niej­szej for­my kształ­ce­nia, z uwzględ­nie­niem potrzeb dziec­ka oraz wska­za­niem wła­ści­wych form pomo­cy spe­cja­li­stycz­nej. Orze­cze­nie nie jest rów­no­znacz­ne ze skie­ro­wa­niem dziec­ka do jakiej­kol­wiek szko­ły specjalnej.

Dziec­ko nie­peł­no­spraw­ne może mieć odro­czo­ny ter­min roz­po­czę­cia nauki szkol­nej (o rok, dwa, trzy) jeśli nie osią­gnę­ło doj­rza­ło­ści szkol­nej. Obo­wią­zek szkol­ny dla dziec­ka jest odra­cza­ny na wnio­sek i za zgo­dą rodzi­ców przez dyrek­to­ra szko­ły rejo­no­wej po zasię­gnię­ciu opi­nii porad­ni psy­cho­lo­gicz­no-peda­go­gicz­nej. Edu­ka­cja dziec­ka nie­peł­no­spraw­ne­go w wie­ku szkolnym.

Dla uczniów nie­peł­no­spraw­nych stwa­rza się moż­li­wość wydłu­że­nia obo­wiąz­ku szkol­ne­go do 16 roku życia na pozio­mie szko­ły pod­sta­wo­wej, do 21 roku życia na pozio­mie gim­na­zjum i do 24 roku życia na pozio­mie szko­ły ponadpodstawowej.

Co muszą zro­bić rodzi­ce, aby nich nie­peł­no­spraw­ne dziec­ka mogło pod­jąć edu­ka­cję szkolną?

Rodzi­ce powin­ni uzy­skać orze­cze­nie o potrze­bie kształ­ce­nia spe­cjal­ne­go (patrz edu­ka­cja dziec­ka w wie­ku przedszkolnym).

Orze­cze­nie wyda­je się na okres roku szkol­ne­go lub na czas nie­okre­ślo­ny. Okre­śla ono zale­ca­ną for­mę kształ­ce­nia spe­cjal­ne­go np.: szko­ła ogól­no­do­stęp­na, szko­ła inte­gra­cyj­na lub oddział inte­gra­cyj­ny, szko­ła spe­cjal­na lub oddział spe­cjal­ny, albo spe­cjal­ny ośro­dek szkol­no-wycho­waw­czy. Zespo­ły orze­ka­ją­ce wyda­ją orze­cze­nie o potrze­bie kształ­ce­nia spe­cjal­ne­go dla uczniów szkół poło­żo­nych na tere­nie dzia­ła­nia porad­ni. Jeże­li powiat (wła­ści­wy ze wzglę­du na miej­sce zamiesz­ka­nia dziec­ka), nie pro­wa­dzi takiej pla­ców­ki lub szko­ły, sta­ro­sta powia­tu, za zgo­dą rodzi­ców dziec­ka, zwra­ca się do inne­go powia­tu, innej jed­nost­ki samo­rzą­du tery­to­rial­ne­go pro­wa­dzą­cą taką szko­łę lub pla­ców­kę, z proś­bą o przy­ję­cie dziecka.

Dzie­ciom i mło­dzie­ży, któ­rym dys­funk­cja narzą­du ruchu, unie­moż­li­wia lub utrud­nia uczęsz­cza­nie do szko­ły lub przed­szko­la, z prze­wle­kły­mi cho­ro­ba­mi i inny­mi dole­gli­wo­ścia­mi, sta­le lub okre­so­wo powo­du­ją­cy­mi nie­zdol­ność do nauki w warun­kach szko­ły, orga­ni­zu­je się na wnio­sek rodzi­ców (opie­ku­nów praw­nych) naucza­nie indy­wi­du­al­ne. Jest to for­ma speł­nia­nia obo­wiąz­ku szkol­ne­go moż­li­wa do reali­za­cji, w wyjąt­ko­wych sytu­acjach, w miej­scu poby­tu dziec­ka. Orze­cze­nie o potrze­bie indy­wi­du­al­ne­go naucza­nia wyda­ją zespo­ły orze­ka­ją­ce dzia­ła­ją­ce w publicz­nych porad­niach psy­cho­lo­gicz­no-peda­go­gicz­nych oraz w innych publicz­nych porad­niach specjalistycznych.

W porad­niach psychologiczno-pedagogicznych

rodzi­ce, nauczy­cie­le, mło­dzież i nie­peł­no­spraw­ne dzie­ci mogą otrzy­mać pomoc: zwią­za­ną z wycho­wa­niem i kształ­ce­niem dzie­ci i mło­dzie­ży, pomoc w wybo­rze kie­run­ków kształ­ce­nia i zawo­du, pomoc logo­pe­dycz­ną, psychologiczno-pedagogiczną.

Porad­nie wyda­ją orze­cze­nia w spra­wach doty­czą­cych: potrze­by indy­wi­du­al­ne­go naucza­nia, potrze­by kształ­ce­nia spe­cjal­ne­go, potrze­bie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.

Pomoc, któ­rą zapew­nia porad­nia jest dobro­wol­na i nieodpłatna.

Źró­dło: Peł­no­moc­nik Rzą­du do Spraw Osób Nie­peł­no­spraw­nych, Mini­ster­stwo Pra­cy i Poli­ty­ki Spo­łecz­nej, Porad­nik dla rodzi­ców dzie­ci nie­peł­no­spraw­nych, War­sza­wa 2001 r.

Autor: Mag­da Gorczyca