„Pro­ble­my osób nie­peł­no­spraw­nych i barie­ry w ich roz­wią­zy­wa­niu w regio­nie jeleniogórskim”

Jak wyni­ka z danych GUS za 2011 r w Pol­sce jest ok. 3,4 mln osób nie­peł­no­spraw­nych /10,06%/ w wie­ku powy­żej 15 lat, w tym 2,1 mln w wie­ku pro­duk­cyj­nym /8,4%/. Spo­śród nich pra­cu­je zale­d­wie 465 tyś, tj. 27,3%. Jest to znacz­nie poni­żej wskaź­ni­ka uzy­ska­ne­go w Unii Euro­pej­skiej gdzie ok 50% nie­peł­no­spraw­nych w wie­ku pro­duk­cyj­nym znaj­du­je zatrudnienie.

Zgod­nie z art. 27 Kon­wen­cji Praw Osób Nie­peł­no­spraw­nych , oso­by nie­peł­no­spraw­ne mają pra­wo ” do pra­cy, na zasa­dzie rów­no­ści z inny­mi oso­ba­mi: obej­mu­je to pra­wo do moż­li­wo­ści zara­bia­nia na życie poprzez pra­cę swo­bod­nie wybra­ną lub przy­ję­tą na ryn­ku pra­cy oraz w otwar­tym, inte­gra­cyj­nym i dostęp­nym dla osób nie­peł­no­spraw­nych śro­do­wi­sku pra­cy.” Jakie są prze­szko­dy w peł­nej reali­za­cji zało­żeń Konwecji?

Jest ich wie­le, poczy­na­jąc od tych, któ­re mają cha­rak­ter sys­te­mo­wy jak nie­ja­sność i zmien­ność prze­pi­sów pra­wa czy nie­efek­tyw­ny i nie­ade­kwat­ny sys­tem kształ­ce­nia , poprzez spo­sób postrze­ga­nia osób nie­peł­no­spraw­nych przez pra­co­daw­ców, po przy­czy­ny leżą­ce po stro­nie samych nie­peł­no­spraw­nych: niska samo­oce­na, mała aktyw­ność zawodowa.

Aktyw­ność zawo­do­wa osób nie­peł­no­spraw­nych w znacz­nym stop­niu uza­leż­nio­na jest od stop­nia nie­peł­no­spraw­no­ści. I tak w 2011 r pracowało:

• 30,4% osób w wie­ku pro­duk­cyj­nym z lek­kim stop­niem niepełnosprawności
• 22,1% z umiarkowanym
• 8,1% ze znacznym

Mimo znacz­ne­go wzro­stu zatrud­nie­nia w gru­pie osób nie­peł­no­spraw­nych na prze­strze­ni ostat­nich lat, poza ryn­kiem pra­cy pozo­sta­je prze­szło 72 % nie­peł­no­spraw­nych w wie­ku pro­duk­cyj­nym, i to mimo sto­so­wa­nych ulg i zachęt.

Na popra­wę sytu­acji osób nie­peł­no­spraw­nych na ryn­ku pra­cy nie wpły­nął zna­czą­co prze­pis zobo­wią­zu­ją­cy zakła­dy pra­cy zatrud­nia­ją­ce co naj­mniej 25 pra­cow­ni­ków do zatrud­nie­nia min. 6 % osób nie­peł­no­spraw­nych. Więk­szość pra­co­daw­ców decy­du­je się jed­nak pła­cić skład­kę na rzecz PFRON niż zatrud­nić nie­peł­no­spraw­nych. Doty­czy to rów­nież admi­ni­stra­cji publicz­nej, gdzie oso­by nie­peł­no­spraw­ne sta­no­wią jedy­nie 0,6 % zatrud­nio­nych, czy­li 1/10 tego co powin­ni, pła­cąc za to w 2011 r ok. 20,0 mln zł na PFRON. Sta­ło się tak pomi­mo tego, że od 2011 r mini­ster­stwa i urzę­dy cen­tral­ne i woje­wódz­kie mają obo­wią­zek przyj­mo­wa­nia w pierw­szej kolej­no­ści oso­by nie­peł­no­spraw­ne jeśli znaj­dą się w piąt­ce naj­wy­żej oce­nio­nych kan­dy­da­tów. Dzie­je się tak dla­te­go, że wie­lu pra­co­daw­ców oce­nia obo­wią­zu­ją­ce pra­wo w zakre­sie zatrud­nie­nia osób nie­peł­no­spraw­nych jako nie­sta­bil­ne, nie­ja­sne i skom­pli­ko­wa­ne. Ure­gu­lo­wa­nia te oce­nia­ne są jako nie­re­al­ne i nie­do­sto­so­wa­ne do potrzeb pra­co­daw­cy i pracownika.

Sytu­ację pogor­szy­ła jesz­cze nowe­li­za­cja prze­pi­sów /od 2012r./ obni­ża­ją­ca pra­co­daw­com dopła­ty z PFRON do wyna­gro­dzeń nie­peł­no­spraw­nych z lek­kim i umiar­ko­wa­nym stop­niem nie­peł­no­spraw­no­ści. Zwięk­szo­no wpraw­dzie dofi­nan­so­wa­nie do wyna­gro­dzeń osób nie­peł­no­spraw­nych w stop­niu znacz­nym, ale sta­no­wią one mniej­szość wśród osób nie­peł­no­spraw­nych. Obo­wią­zu­ją­ce od 1 lip­ca 2012 dopła­ty wynoszą:

• przy znacz­nym stop­niu nie­peł­no­spraw­no­ści od 2 296,80 do 1 608 zł / — 180 % naj­niż­sze­go wynagrodzenia
• przy umiar­ko­wa­nym stop­niu nie­peł­no­spraw­no­ści od 1 467,40 do 1 027 zł – 115%
• przy lek­kim stop­niu nie­peł­no­spraw­no­ści od 574,20 do 402 zł — 45 %

Od stycz­nia 2013 r zniej­szy się sto­pień dofi­nan­so­wa­nia do osób z umiar­ko­wa­nym stop­niem do 100 % i lek­kim do 40 %, przy zwięk­szo­nej jed­nak od wrze­śnia 2012 r pod­sta­wie dofi­nan­so­wa­nia z 1276 zł do 1386 zł