„Euro­pej­ski Dzień Senio­ra 2025”

Mało kto pamię­ta o tym, że od 1990 r. obcho­dzi­my Mię­dzy­na­ro­do­wy Dzień Senio­ra. Takich świąt uświa­da­mia­ją­cych, że Senio­rzy są na świe­cie jest wię­cej, ale my w KSON-ie śpie­wa­jąc  200 lat Senio­rom obcho­dzi­li­śmy  20 paź­dzier­ni­ka br. czy­li w ostat­ni ponie­dzia­łek  Euro­pej­ski  Dzień  Senio­ra. Poświę­ci­li­śmy temu tema­to­wi pra­wie godzin­ną audy­cję radio­wą                  z udzia­łem wolon­ta­riu­szy i senio­rów. Słu­chaj­cie! War­to, bo zakoń­czy­ło się muzycz­ną dedy­ka­cją.  Dzień Senio­ra przy­po­mi­na nam, że to licz­na gru­pa oby­wa­te­li Świa­ta, Euro­py i Pol­ski, wyma­ga­ją­ca wła­ści­wej opie­ki i wspar­cia ze stro­ny Pań­stwa.  Jak poka­zu­ją bada­nia, Pola­cy w senio­rach naj­bar­dziej cenią wie­dzę, roz­są­dek, pogo­dę ducha oraz prze­ka­zy­wa­ne doświadczenie.

Na począ­tek tro­chę statystyki.

Na świe­cie zamiesz­ka­łym przez  ponad 8,142 mld lud­no­ści, senio­rów jest ponad 600 mln, co daje oko­ło 14% popu­la­cji całe­go globu.

Według danych z 2024 roku  w Euro­pie cał­ko­wi­ta licz­ba lud­no­ści wyno­si­ła 744 mln osób, a senio­rów po 60 roku życia oko­ło 160 mln, co ozna­cza, że ich licz­ba prze­kro­czy­ła 22%  całej populacji.

A w Pol­sce według sta­ty­styk z 2024 r. licz­ba lud­no­ści wynio­sła 36,55 milio­na, a senio­rów powy­żej 60 roku życia  było oko­ło 10 milio­nów, co sta­no­wi­ło bli­sko 28% lud­no­ści czy­li mistrzo­stwo Świa­ta i Europy.

Nie ma nie­ste­ty dokład­nych danych doty­czą­cych struk­tu­ry lud­no­ści w mie­ście  Jele­niej Góry i Powia­tu Kar­ko­no­skie­go — czy­li Kotli­ny Jele­nio­gór­skiej, ale według danych GUS na koniec 2023 roku w Jele­niej Górze miesz­ka­ło nie­co ponad 75 tysię­cy osób, ale nie ma infor­ma­cji o podzia­le demograficznym.

Według nie­któ­rych defi­ni­cji oso­ba w wie­ku senio­ral­nym, czy­li kobie­ta powy­żej 60, a męż­czy­zna powy­żej 65 roku życia wypeł­nia­ją nor­my tak zwa­nej nie­peł­no­spraw­no­ści bio­lo­gicz­nej. To logicz­ne, bo sła­biej sły­szą, widzą i gorzej jest im cho­dzić pod górę. Ozna­cza to, że co 4 miesz­ka­niec i miesz­kan­ka Kotli­ny Jele­nio­gór­skiej pobie­ra świad­cze­nia eme­ry­tal­no-ren­to­we  z róż­nych źró­deł i fun­du­szy, co pozwa­la na osza­co­wa­nie,  że osób nie­peł­no­spraw­nych bio­lo­gicz­nie i orze­czo­nych praw­nie jest czwar­ta część Kotli­ny. Taka sta­ty­sty­ka powin­na uświa­do­mić wła­dzom Mia­sta i Powia­tu Kar­ko­no­skie­go, że wydat­ki budże­to­we zapla­no­wa­ne na tak zwa­ne wyrów­na­nie szans powin­ny być więk­sze i ade­kwat­ne do ziden­ty­fi­ko­wa­nych  potrzeb z uwzględ­nie­niem moż­li­wo­ści budżetowych.

Od lat przy Sta­ro­ście Kar­ko­no­skim i Pre­zy­den­cie Mia­sta Jele­niej Góry funk­cjo­nu­ją orga­ny dorad­cze w posta­ci Rady ds. Osób Nie­peł­no­spraw­nych. Z per­spek­ty­wy pra­wie ćwierć­wie­cza stwier­dza­my, że rady te nie sygna­li­zu­ją  we wła­ści­wy spo­sób wła­dzom samo­rzą­do­wym isto­ty pro­ble­mu. Są one raczej cia­łem sta­tycz­nym, a człon­ko­wie tych rad czę­sto nie mają kon­tak­tu z śro­do­wi­skiem lub są nawet  z nim skłó­co­ne. Moż­na przy­jąć prze­to tezę, że wła­dze samo­rzą­do­we nie mają wła­ści­wej wie­dzy o potrze­bach tej gru­py społecznej.

W ostat­nich latach powo­ła­no do życia bar­dzo pręż­nie dzia­ła­ją­ce Rady Senio­rów. Ta jele­nio­gór­ska i powia­to­wa, a tak­że rady we wszyst­kich gmi­nach Powia­tu Kar­ko­no­skie­go wyka­zu­ją wie­le ini­cja­tyw budu­ją­cych przede wszyst­kim inte­gra­cje. Poprzez okre­so­wą ankie­ty­za­cję mię­dzy inny­mi senio­rów, moż­na roz­po­znać ich ocze­ki­wa­nia i potrze­by. Gdzie lądu­ją wnio­ski z takich ankiet i jaki jest ich los – tego nie wiemy. 

A co na to orga­ni­za­cje poza­rzą­do­we? Ile jest ich w ska­li mia­sta i powiatu?

Z  powia­tu  nie uzy­ska­li­śmy  takich danych, a w Jele­niej Górze zna­leź­li­śmy  oko­ło 40 orga­ni­za­cji zaj­mu­ją­cych się pro­ble­ma­mi osób  z nie­spraw­no­ścia­mi i senio­rów. Nie­wie­le  
z nich chce ze sobą  współ­pra­co­wać dla dobra bene­fi­cjen­tów, a nawet obser­wu­je  się nie­zdro­wą rywa­li­za­cję. Naj­star­szą orga­ni­za­cją zrze­sza­ją­cą senio­rów jest Jele­nio­gór­ski Zwią­zek Eme­ry­tów i Inwa­li­dów, któ­ry  naszym zda­niem zamu­ro­wał się tro­szecz­kę  w swo­ich struk­tu­rach. Posia­da 5 kół tere­no­wych, któ­rych człon­ko­wie są aktyw­ny­mi dzia­ła­cza­mi ogniw Kar­ko­no­skie­go Sej­mi­ku Osób Nie­peł­no­spraw­nych i Senio­rów. Jak się wyda­je Zarząd Eme­ry­tów i Ren­ci­stów nie lubi part­ner­stwa. A szko­da, bo wła­dze Mia­sta wła­śnie  Eme­ry­tom      i Ren­ci­stom powie­rzy­ły orga­ni­za­cję corocz­nych dni senio­ra. I dobrze. Gra­tu­lu­je­my! Choć chcie­li­by­śmy orga­ni­za­cji tego świę­ta brać aktyw­ny udział. Dla­cze­go? Bo 93% człon­ków naszych sto­wa­rzy­szeń zrze­szo­nych w KSON to seniorzy.

Kar­ko­no­ski Sej­mik Osób Nie­peł­no­spraw­nych i Senio­rów zda­je się kom­plek­so­wo patrzeć na pro­ble­my Senio­ral­sów i Nie­peł­no­spraw­nych. Przez 24 lata swo­je­go ist­nie­nia wypra­co­wa­li­śmy dobre meto­dy wspie­ra­nia tego śro­do­wi­ska, mię­dzy inny­mi przez dosto­so­wa­nie cza­su pra­cy nasze­go Biu­ra w Jele­niej Górze na Osie­dlu Robot­ni­czym 47A do potrzeb wyni­ka­ją­cych z nazwy. Nie mamy żad­nych barier, a ostat­nio zamon­to­wa­li­śmy nawet pętlę induk­cyj­ną wspo­ma­ga­ją­cą oso­by niedosłyszące.

Reali­zu­je­my tak­że sze­reg pro­jek­tów, z któ­rych uda­je się sfi­nan­so­wać ocze­ki­wa­ne przez senio­rów i oso­by nie­peł­no­spraw­ne kie­run­ki pomo­cy. Jest to sze­ro­ko poję­ta asy­sten­tu­ra, orga­ni­za­cja tak zwa­ne­go cza­su wol­ne­go czy­li wycie­czek, spa­ce­rów, wcza­sów kra­jo­wych                         i zagra­nicz­nych, a tak­że doradz­two. Reali­zo­wa­ny  od 15 lat na tere­nie Mia­sta i Kotli­ny Jele­nio­gór­skiej pro­gram PFRON pt. Cen­trum Infor­ma­cji i Wspar­cia Osób Nie­peł­no­spraw­nych  (CIWON), rocz­nie obsłu­gu­ją­cy  ponad 4000 miesz­kań­ców sub­re­gio­nu. Jest to bez­płat­ny sys­tem porad praw­nych, psy­cho­lo­gicz­nych, die­te­tycz­nych, proz­dro­wot­nych, z zakre­su eko­no­mii i budże­tu domo­we­go, jak i rzecz­nic­twa czy­li obro­ny inte­re­sów naj­słab­szej gru­py spo­łecz­nej. Od kwiet­nia 2025 r. nie­peł­no­spraw­nych do róż­nych insty­tu­cji takich jak  urzę­dy, szpi­ta­le, przy­chod­nie,  a nawet do teatru i kina dowo­zi spe­cjal­nie przy­sto­so­wa­ny mikrobus.

W sej­mi­ku dzia­ła rów­nież od ponad 10 lat ruch spo­łecz­ny „Kar­ko­no­skie Ini­cja­ty­wy Oby­wa­tel­skie”, któ­ry ponad  wszel­ki­mi podzia­ła­mi wspie­ra pomy­sły i ocze­ki­wa­nia miesz­kań­ców Kotli­ny Jele­nio­gór­skiej. Tak wła­śnie przy pomo­cy naszych dorad­ców powsta­ło osiem nowych fun­da­cji i sto­wa­rzy­szeń, akty­wi­zu­ją­cych Ludzi III Wie­ku z całe­go subregionu.

Pro­wa­dzi­my rów­nież dzia­łal­ność na rzecz popra­wy dostęp­no­ści w mie­ście i w powie­cie, a szcze­gól­nie  na tra­sach tury­stycz­nych ota­cza­ją­cych nas gór. Senio­rzy i oso­by ze spe­cjal­ny­mi potrze­ba­mi sko­rzy­stać mogą rów­nież nie­od­płat­nie  z wypo­ży­czal­ni sprzę­tu wspo­ma­ga­ją­ce­go, takie­go jak: rowe­ry trój­ko­ło­we i tan­de­mo­we, spe­cjal­ne gór­skie wóz­ki bie­go­we, pod­staw­ki elek­trycz­ne do wóz­ków aktyw­nych umoż­li­wia­ją­cych wjazd po gór­skich szu­tro­wych dro­gach, a nawet kije nordic-walking.

Dba­my rów­nież o ducha naszych człon­ków, upo­wszech­nia­jąc zasa­dę sza­cun­ku dla dru­gie­go czło­wie­ka według norm okre­ślo­nych przez Wiel­kie­go Pola­ka. Od ośmiu lat reali­zu­je­my kon­cer­ty Dni Muzy­ki Papie­skiej poświę­co­nej Jano­wi Paw­ło­wi II, któ­re gro­ma­dzą coraz więk­szą licz­bę arty­stów, melo­ma­nów, wier­nych, kura­cju­szy  a nawet spe­cjal­nych turystów.

Jeste­śmy wydaw­cą rów­nież dwóch cza­so­pism pra­so­wych, tj.: gaze­ty „Nie­peł­no­spraw­ni Tu   i Teraz”   i por­ta­lu „lepszezycie.info”. Może­cie słu­chać też nasze­go radia na  www.kson.pl, któ­re prze­nie­sie się wkrót­ce do nowe­go stu­dia radio­wo-tele­wi­zyj­ne­go, odda­ne­go do użyt­ku po wrze­śnio­wej powo­dzi z ubie­głe­go roku. Oczy­wi­ście, że nasza deter­mi­na­cja nie była­by tak sku­tecz­na, gdy­by nie gro­no wspie­ra­ją­cych na Osób i Insty­tu­cji. Od 10 lat tytu­ły „Amba­sa­do­rów Ludzi Otwar­tych Serc” wrę­czy­li­śmy ponad 50 Zasłu­żo­nym, a usta­no­wio­ny medal „Przy­ja­ciel KSO­NiS” w roku 2025 otrzy­ma­ło 38  wyróż­nio­nych Osób.

Jeste­śmy jak ten „Feniks z popio­łów”, bo już po raz trze­ci odbu­do­wa­li­śmy się po ostat­niej powo­dzi — mówi Sta­ni­sław Schu­bert, od pra­wie 25 lat Pre­zes KSONiS.

Nie ma tygo­dnia, aby nie przy­cho­dzi­ło do nas kil­ka­na­ście osób chcą­cych się  zapi­sać do jed­nej z naszych sie­dem­na­stu orga­ni­za­cji poza­rzą­do­wych two­rzą­cych Sej­mik. Dla­cze­go? Mówią, że jest tu miło, sym­pa­tycz­nie, pach­ną­co, przy­jem­nie, twór­czo i bez intryg!

Powstał nawet nowy zespól muzycz­ny pod nazwą „Senio­ral­si”, któ­ry każ­dy swój występ roz­po­czy­na od wła­sne­go hym­nu. Oto jego słowa:

„Senio­ral­si, senio­ral­si, my trzy­ma­my swój los w gar­ści, za życz­li­wość pła­cim śmie­chem, mło­dość kro­czy razem z wiekiem”.