Śla­dem naszych publikacji

W nume­rze 86 z sierp­nia 2016r. w arty­ku­le pt “Win­ny sys­tem” Rober­ta Zapo­ry poru­szy­li­śmy spra­wę bar­dzo niskich sta­wek za godzi­nę pra­cy usług opie­kuń­czych. W odpo­wie­dzi otrzy­ma­li­śmy pismo z Mini­ster­stwa, z któ­re­go jasno wyni­ka, że przy oce­nie ofert urząd nie musi się wca­le kie­ro­wać kry­te­rium naj­niż­szej ceny, a wręcz jest to niewskazane. 

Zapra­sza­my do lek­tu­ry wszyst­kich zainteresowanych. 

Panie Redak­to­rze, zgod­nie z art. 17 ust. 1 pkt 11 usta­wy z dnia 12 mar­ca 2004 r. o pomo­cy spo­łecz­nej (Dz. U. z 2016 r. poz. 930) orga­ni­zo­wa­nie i świad­cze­nie usług opie­kuń­czych, w tym spe­cja­li­stycz­nych, w miej­scu zamiesz­ka­nia, z wyłą­cze­niem spe­cja­li­stycz­nych usług opie­kuń­czych dla osób z zabu­rze­nia­mi psy­chicz­ny­mi, jest zada­niem wła­snym gmi­ny o cha­rak­te­rze obowiązkowym.

Orga­ni­zo­wa­nie i świad­cze­nie spe­cja­li­stycz­nych usług opie­kuń­czych w miej­scu zamiesz­ka­nia dla osób z zabu­rze­nia­mi psy­chicz­ny­mi jest zada­niem zle­co­nym z zakre­su admi­ni­stra­cji rzą­do­wej reali­zo­wa­nym przez gmi­nę (art. 18 ust. 1 pkt 3 usta­wy o pomo­cy spo­łecz­nej). Zada­nie to jest finan­so­wa­ne z budże­tu państwa. 

Usłu­gi opie­kuń­cze mogą być świad­czo­ne samo­dziel­nie przez gmi­nę lub przez pod­mio­ty nie­pu­blicz­ne dzia­ła­ją­ce na zle­ce­nie gmi­ny, wyło­nio­ne w dro­dze kon­kur­su, na pod­sta­wie prze­pi­su art. 25 usta­wy o pomo­cy społecznej. 

Gmi­ny mogą zle­cać reali­za­cję tego zada­nia, udzie­la­jąc dota­cji na finan­so­wa­nie lub dofi­nan­so­wa­nie reali­za­cji zle­co­ne­go zada­nia orga­ni­za­cjom poza­rzą­do­wym, o któ­rych mowa w prze­pi­sie art. 3 ust. 2 usta­wy z dnia 24 kwiet­nia 2003 r. o dzia­łal­no­ści pożyt­ku publicz­ne­go i o wolon­ta­ria­cie (Dz. U. z 2016 r. poz. 239) oraz pod­mio­tom wymie­nio­nym w prze­pi­sie art. 3 ust. 3 tej usta­wy, pro­wa­dzą­cym dzia­łal­ność w zakre­sie pomo­cy spo­łecz­nej. Do zle­ca­nia zadań sto­su­je się prze­pi­sy o dzia­łal­no­ści pożyt­ku publicz­ne­go i o wolontariacie. 

Gmi­ny mogą tak­że doko­ny­wać zaku­pu usług opie­kuń­czych na pod­sta­wie usta­wy z dnia 29 stycz­nia 2004 r. — Pra­wo zamó­wień publicz­nych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164 z późn. zm.) u pod­mio­tów świad­czą­cych usłu­gi na zasa­dzie pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści gospo­dar­czej. Gmi­ny samo­dziel­nie decy­du­ją o wybo­rze ofe­ren­ta, kie­ru­jąc się okre­ślo­ny­mi przez sie­bie przy wybo­rze kry­te­ria­mi. Może to być np. jakość świad­czo­nych usług, poten­cjał kadro­wy, doświad­cze­nie zawo­do­we, koszt. W opi­nii Mini­ster­stwa koszt nie powi­nien być czyn­ni­kiem pod­sta­wo­wym i decy­du­ją­cym o wybo­rze ofe­ren­ta. Gmi­ny, któ­re decy­du­ją się na zle­ce­nie reali­za­cji usług opie­kuń­czych pod­mio­tom nie­pu­blicz­nym lub doko­nu­ją zaku­pu usług powin­ny z dużą sta­ran­no­ścią doko­ny­wać wybo­ru ofe­ren­ta, a po wybo­rze korzy­stać z przy­słu­gu­ją­ce­go im pra­wa kon­tro­li reali­za­cji zada­nia. W przy­pad­ku stwier­dze­nia nie­pra­wi­dło­wo­ści mogą nawet odstą­pić od umowy. 

Opie­kun­ki w ośrod­kach pomo­cy spo­łecz­nej są zatrud­nio­ne naj­czę­ściej na umo­wę o pra­cę. Mogą być też inne for­my zatrud­nie­nia (np. zle­ce­nie). Zale­ży to od potrzeb ośrod­ka pomo­cy spo­łecz­nej i jego możliwości. 

Opie­kun­ki zatrud­nio­ne w ośrod­kach pomo­cy spo­łecz­nej są pra­cow­ni­ka­mi samorządowymi. 

Pra­cow­ni­cy ośrod­ków pomo­cy spo­łecz­nej, podob­nie jak inni pra­cow­ni­cy tych jed­no­stek, są wyna­gra­dza­ni zgod­nie z regu­la­mi­nem wyna­gra­dza­nia usta­lo­nym na pod­sta­wie usta­wy z dnia 21 listo­pa­da 2008r. o pra­cow­ni­kach samo­rzą­do­wych (Dz. U. z 2016 r. poz. 902) oraz roz­po­rzą­dze­nia Rady Mini­strów z dnia 18 mar­ca 2009 r. w spra­wie wyna­gra­dza­nia pra­cow­ni­ków samo­rzą­do­wych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1786). 

W przy­pad­ku reali­za­cji usług opie­kuń­czych przez pod­mio­ty nie­pu­blicz­ne na zle­ce­nie gmi­ny lub w ramach zaku­pu usług, zasa­dy wyna­gra­dza­nia, w tym opie­ku­nek okre­śla­ją regu­la­mi­ny wyna­gra­dza­nia, przy­go­to­wa­ne przez te pod­mio­ty na pod­sta­wie Kodek­su pra­cy lub umo­wy cywilno-prawne. 

Z danych zawar­tych w spra­woz­da­niu MPiPS-03 za okres I pół­ro­cza 2016 r. wyni­ka, że:
● śred­ni koszt 1 godzi­ny usłu­gi opie­kuń­czej na pozio­mie woje­wódz­twa wyno­si 13,34 zł,
● śred­ni koszt 1 godzi­ny spe­cja­li­stycz­nej usłu­gi opie­kuń­czej na pozio­mie woje­wódz­twa wyno­si 15,54 zł. 

W celu zabez­pie­cze­nia mini­mum pła­co­we­go usta­la­ny jest mini­mal­ny poziom wyna­gro­dze­nia pra­cow­ni­ka zatrud­nio­ne­go w peł­nym wymia­rze cza­su pra­cy na warun­kach wyni­ka­ją­cych z prze­pi­sów _ustawy z dnia 10 paź­dzier­ni­ka 2002 r. o mini­mal­nym wyna­gro­dze­niu za pra­cę _(Dz. U. z 2015 r., poz. 2008 z późn. zm.). Okre­ślo­na na warun­kach usta­wy kwo­ta mini­mal­ne­go wyna­gro­dze­nia wyzna­cza dol­ną gra­ni­cę wyso­ko­ści wyna­gro­dze­nia przy­słu­gu­ją­ce­go każ­de­mu pra­cow­ni­ko­wi zatrud­nio­ne­mu w peł­nym mie­sięcz­nym wymia­rze cza­su pra­cy nie­za­leż­nie od posia­da­nych kwa­li­fi­ka­cji, zasze­re­go­wa­nia oso­bi­ste­go, skład­ni­ków wyna­gro­dze­nia, sys­te­mu i roz­kła­du cza­su pra­cy sto­so­wa­nych u dane­go pra­co­daw­cy, jak rów­nież szcze­gól­nych wła­ści­wo­ści i warun­ków pra­cy. Od dnia 1 stycz­nia 2016 r. wyso­kość mini­mal­ne­go wyna­gro­dze­nia za pra­cę wyno­si 1 850 zł, nato­miast od 1 stycz­nia 2017 r. wyno­sić będzie – 2 000 zł. Okre­ślo­na usta­wo­wo wyso­kość mini­mal­ne­go wyna­gro­dze­nia ma for­mę zarów­no staw­ki mie­sięcz­nej jak i godzi­no­wej. W zależ­no­ści od nomi­nal­ne­go cza­su pra­cy w danym mie­sią­cu, staw­ka godzi­no­wa wyli­czo­na według kwo­ty 1 850 zł wyno­si w 2016 r. śred­nio 11,01 zł (12,17 zł przy 152 godzi­nach pra­cy, oraz 10,51 zł przy 176 godzi­nach pracy). 

Nale­ży jed­no­cze­śnie pod­kre­ślić, że na tle obo­wią­zu­ją­cej usta­wy nie ma prze­szkód praw­nych, aby sto­sow­nie do potrzeb i moż­li­wo­ści finan­so­wych oraz zasad pro­wa­dzo­nej zakła­do­wej poli­ty­ki płac, pra­co­daw­ca usta­lił wyna­gro­dze­nia pra­cow­ni­kom na pozio­mie znacz­nie prze­kra­cza­ją­cym mini­mal­ne wyna­gro­dze­nie, bio­rąc pod uwa­gę art. 78 Kodek­su pra­cy. Zgod­nie z przy­wo­ła­nym prze­pi­sem wyna­gro­dze­nie za pra­cę powin­no być tak usta­lo­ne, aby odpo­wia­da­ło w szcze­gól­no­ści rodza­jo­wi wyko­ny­wa­nej pra­cy i kwa­li­fi­ka­cjom wyma­ga­nym przy jej wyko­ny­wa­niu, a tak­że uwzględ­nia­ło ilość i jakość świad­czo­nej pra­cy (§ 1). 

Powyż­sza regu­la­cja ma zasto­so­wa­nie do pra­cow­ni­ków, tj. osób zatrud­nio­nych na pod­sta­wie sto­sun­ku pra­cy. Odręb­ną kwe­stia jest wyna­gra­dza­nie osób zatrud­nio­nych na pod­sta­wie umów pra­wa cywil­ne­go. W celu prze­ciw­dzia­ła­nia nad­uży­wa­niu umów cywil­no­praw­nych oraz ochro­ny osób otrzy­mu­ją­cych wyna­gro­dze­nie na naj­niż­szym pozio­mie, _ustawa z dnia 22 lip­ca 2016 r. o zmia­nie usta­wy o mini­mal­nym wyna­gro­dze­niu za pracę_ _oraz nie­któ­rych innych ustaw _(Dz. U. poz. 1265) wpro­wa­dzi­ła od dnia 1 stycz­nia 2017 r. gwa­ran­cję mini­mal­nej wyso­ko­ści wyna­gro­dze­nia rów­nież dla okre­ślo­nych umów cywil­no­praw­nych; obo­wiąz­kiem sto­so­wa­nia mini­mal­nej staw­ki godzi­no­wej zosta­ły obję­te umo­wy zle­ce­nia (art. 734 Kodek­su cywil­ne­go) oraz umo­wy o świad­cze­nie usług do któ­rych sto­su­je się prze­pi­sy o zle­ce­niu (art. 750 Kodek­su cywil­ne­go), wyko­ny­wa­ne przez przyj­mu­ją­ce­go zle­ce­nie lub świad­czą­ce­go usłu­gi na rzecz przed­się­bior­cy albo na rzecz innej jed­nost­ki orga­ni­za­cyj­nej, w ramach pro­wa­dzo­nej przez te pod­mio­ty dzia­łal­no­ści. Wyso­kość tej staw­ki w 2017 r. wyno­si 13 zł za każ­dą godzi­nę wyko­na­ne­go zle­ce­nia lub świad­czo­nych usług; w latach kolej­nych staw­ka będzie walo­ry­zo­wa­na w stop­niu odpo­wia­da­ją­cym wzro­sto­wi mini­mal­ne­go wyna­gro­dze­nia za pra­cę pracowników.

Prze­pi­sy doty­czą­ce mini­mal­nej staw­ki godzi­no­wej mają zasto­so­wa­nie we wszyst­kich sek­to­rach i do wszel­kie­go rodza­ju prac, z wyjąt­kiem umów obję­tych zakre­sem wyłą­czeń okre­ślo­nym w art. 8d usta­wy o mini­mal­nym wyna­gro­dze­niu za pra­cę. W świe­tle ww. prze­pi­su, mini­mal­na staw­ka godzi­no­wa nie będzie mia­ła zasto­so­wa­nia, jeże­li o miej­scu i cza­sie wyko­na­nia zle­ce­nia lub świad­cze­nia usług decy­du­je przyj­mu­ją­cy zle­ce­nie lub świad­czą­cy usłu­gi i przy­słu­gu­je mu wyłącz­nie wyna­gro­dze­nie prowizyjne. 

Ponad­to, spod obo­wiąz­ku sto­so­wa­nia mini­mal­nej staw­ki godzi­no­wej wyłą­czo­ne zosta­ły okre­ślo­ne umo­wy doty­czą­ce usług, któ­re pole­ga­ją na oso­bi­stym spra­wo­wa­niu w spo­sób cią­gły cało­do­bo­wej opie­ki nad oso­ba­mi lub gru­pą osób, w tym m.in. umo­wy doty­czą­ce usług:
§ opie­kuń­czych i byto­wych reali­zo­wa­nych poprzez pro­wa­dze­nie rodzin­ne­go domu pomo­cy na pod­sta­wie art. 52 usta­wy z dnia 12 mar­ca 2004 r. o pomo­cy spo­łecz­nej (Dz. U. z 2016 r. poz. 930);
§ opie­ki domo­wej nad oso­bą nie­peł­no­spraw­ną, prze­wle­kle cho­rą lub w pode­szłym wie­ku, gdy w związ­ku z ich wyko­ny­wa­niem oso­ba świad­czą­ca usłu­gi zamiesz­ku­je wspól­nie z pod­opiecz­nym w jego miesz­ka­niu lub domu, a ze wzglę­du na cha­rak­ter spra­wo­wa­nej opie­ki usłu­gi są świad­czo­ne jed­nej oso­bie lub wspól­nie zamiesz­ku­ją­cej rodzi­nie nie­prze­rwa­nie przez okres dłuż­szy niż jed­na doba, z wyjąt­kiem przy­pad­ku świad­cze­nia usług we wszel­kich pla­ców­kach świad­czą­cych cało­do­bo­we usłu­gi dla osób nie­peł­no­spraw­nych, prze­wle­kle cho­rych lub w pode­szłym wieku. 

Przez dobę nale­ży rozu­mieć 24 kolej­ne godzi­ny poczy­na­jąc od godzi­ny, w któ­rej nastę­pu­je roz­po­czę­cie świad­cze­nia usług. Wymie­nio­ne usłu­gi pole­ga­ją na spra­wo­wa­niu w spo­sób cią­gły cało­do­bo­wej opie­ki nad oso­ba­mi lub gru­pą osób, przy czym opie­ka ta jest uza­sad­nio­na ze wzglę­du na ich szcze­gól­ne potrze­by w życiu codzien­nym. Obo­wiąz­ki osób świad­czą­cych usłu­gi odno­szą się do peł­nie­nia opie­ki przez całą dobę, co nie jest jed­no­znacz­ne z cią­głą aktyw­no­ścią w tym czasie. 

Z POWA­ŻA­NIEM,

BIU­RO PRO­MO­CJI I MEDIÓW
Mini­ster­stwo Rodzi­ny, Pra­cy i Poli­ty­ki Spo­łecz­nej
+48 22 661 11 13 / +48 22 661 11 22
prasa@mrpips.gov.pl,