Wyrok Try­bu­na­łu Kon­sty­tu­cyj­ne­go z dnia 13 czerw­ca 2013 ( K 17/11) oraz czas pra­cy oso­by niepełnoprawnej

Try­bu­nał Kon­sty­tu­cyj­ny w skła­dzie trzech sędziów po roz­po­zna­niu wnio­sku Komi­sji Kra­jo­wej NSZZ „Soli­dar­ność” , z udzia­łem wnio­sko­daw­cy oraz Sej­mu i Pro­ku­ra­to­ra Gene­ral­ne­go, na roz­pra­wie w dniu 13 czerw­ca 2013 r., o zba­da­nie zgod­no­ści art. 1 pkt 4 usta­wy z dnia 29 paź­dzier­ni­ka 2010 r. o zmia­nie usta­wy o reha­bi­li­ta­cji zawo­do­wej i spo­łecz­nej oraz zatrud­nia­niu osób nie­peł­no­spraw­nych oraz nie­któ­rych innych ustaw (Dz. U. Nr 226, poz. 1475) z art. 2 i art. 69 Kon­sty­tu­cji orzekł , że art. 15 ust. 2 usta­wy z dnia 27 sierp­nia 1997 r. o reha­bi­li­ta­cji zawo­do­wej i spo­łecz­nej oraz zatrud­nia­niu osób nie­peł­no­spraw­nych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, Nr 171, poz. 1016, Nr 209, poz. 1243 i 1244 i Nr 291, poz. 1707, z 2012 r. poz. 986 i 1456 oraz z 2013 r. poz. 73), w brzmie­niu nada­nym przez art. 1 pkt 4 lit. a usta­wy z dnia 29 paź­dzier­ni­ka 2010 r. o zmia­nie usta­wy o reha­bi­li­ta­cji zawo­do­wej i spo­łecz­nej oraz zatrud­nia­niu osób nie­peł­no­spraw­nych oraz nie­któ­rych innych ustaw (Dz. U. Nr 226, poz. 1475), w zakre­sie, w jakim uza­leż­nia zasto­so­wa­nie skró­co­ne­go cza­su pra­cy do oso­by nie­peł­no­spraw­nej zali­czo­nej do znacz­ne­go lub umiar­ko­wa­ne­go stop­nia nie­peł­no­spraw­no­ści od uzy­ska­nia zaświad­cze­nia lekar­skie­go o celo­wo­ści sto­so­wa­nia skró­co­nej nor­my cza­su pra­cy, jest nie­zgod­ny z art. 2 w związ­ku z art. 69 Kon­sty­tu­cji Rze­czy­po­spo­li­tej Polskiej.

Try­bu­nał Kon­sty­tu­cyj­ny orzekł rów­nież ‚że prze­pis powo­ła­ny w czę­ści I , w zakre­sie tam wska­za­nym, tra­ci moc obo­wią­zu­ją­cą z upły­wem 12 (dwu­na­stu) mie­się­cy od dnia ogło­sze­nia wyro­ku w Dzien­ni­ku Ustaw Rze­czy­po­spo­li­tej Polskiej.

Wyrok Try­bu­na­łu Kon­sty­tu­cyj­ne­go w istot­ny spo­sób wpły­wa na regu­la­cję praw­ną cza­su pra­cy osób z orze­cze­niem znacz­ne­go lub umiar­ko­wa­ne­go stop­nia nie­peł­no­spraw­no­ści . Od dnia 10 lip­ca 2014 roku zno­wu trze­ba będzie sto­so­wać z mocy pra­wa skró­co­ny czas pra­cy dla tej gru­py pra­cow­ni­ków , bez koniecz­no­ści wyda­wa­nia orze­cze­nia lekar­skie­go stwier­dza­ją­ce­go celo­wość zasto­so­wa­nia skró­co­nej nor­my cza­su pracy.

Tak więc do tyl­ko do 9 lip­ca 2014 roku sto­su­je­my prze­pis art. 15 ust 2 usta­wy o usta­wy o reha­bi­li­ta­cji zawo­do­wej i spo­łecz­nej oraz zatrud­nia­niu osób nie­peł­no­spraw­nych w brzmie­niu : Czas pra­cy oso­by nie­peł­no­spraw­nej zali­czo­nej do znacz­ne­go lub umiar­ko­wa­ne­go stop­nia nie­peł­no­spraw­no­ści nie może prze­kra­czać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygo­dnio­wo, jeże­li lekarz prze­pro­wa­dza­ją­cy bada­nia pro­fi­lak­tycz­ne pra­cow­ni­ków lub w razie jego bra­ku lekarz spra­wu­ją­cy opie­kę nad oso­bą nie­peł­no­spraw­ną wyda w odnie­sie­niu do tej oso­by zaświad­cze­nie o celo­wo­ści sto­so­wa­nia skró­co­nej nor­my cza­su pra­cy. Art. 15 ust. 2a mówi o tym iż, nor­my cza­su pra­cy, o któ­rych mowa w ust. 2, sto­su­je się od dnia przed­sta­wie­nia pra­co­daw­cy zaświad­cze­nia o celo­wo­ści sto­so­wa­nia skró­co­nej nor­my cza­su pracy.

Ponad­to w zakre­sie regu­la­cji cza­su prac y osób nie­peł­no­spraw­nych nadal obo­wią­zu­ją nastę­pu­ją­ce uregulowania :

1. Czas pra­cy oso­by nie­peł­no­spraw­nej nie może prze­kra­czać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo 
2. Oso­ba nie­peł­no­spraw­na nie może być zatrud­nio­na w porze noc­nej i w godzi­nach nadliczbowych.
3. Prze­pi­sów art. 15 nie sto­su­je się  do osób zatrud­nio­nych przy pil­no­wa­niu oraz gdy, na wnio­sek oso­by zatrud­nio­nej, lekarz prze­pro­wa­dza­ją­cy bada­nia pro­fi­lak­tycz­ne pra­cow­ni­ków lub w razie jego bra­ku lekarz spra­wu­ją­cy opie­kę nad tą oso­bą wyra­zi na to zgodę.

W prak­ty­ce ozna­cza to, iż oso­ba nie­peł­no­spraw­na ( za zgo­dą leka­rza) może wnio­sko­wać do pra­co­daw­cy, iż wyra­ża chęć pra­cy w 8 godzin­nym dniu pra­cy i 40 godzin­nym tygo­dniu pra­cy oraz wyra­ża chęć pra­cy w porze noc­nej i w godzi­nach nad­licz­bo­wych ( do 9 lip­ca 2014 wnio­sko­wać może jedy­nie o pra­cę w porze noc­nej i pra­cę w nadgodzinach).

Jeże­li więc stan zdro­wia oso­by nie­peł­no­spraw­nej potwier­dzo­ny przez leka­rza pozwa­la jej na pra­cę w godzi­nach noc­nych i godzi­nach nad­licz­bo­wych, może ona taką pra­cę wyko­ny­wać otrzy­mu­jąc sto­sow­ne dodat­ki do wyna­gro­dze­nia lub mieć udzie­lo­ny czas wol­ny za pra­cę w godzi­nach nadliczbowych.

W sytu­acji gdy są zasto­so­wa­ne skró­co­ne nor­my cza­su pra­cy , to nie powo­du­ją obni­że­nia wyso­ko­ści wyna­gro­dze­nia wypła­ca­ne­go w sta­łej mie­sięcz­nej wysokości.

Ponad­to  oso­ba nie­peł­no­spraw­na ma pra­wo do dodat­ko­wej prze­rwy w pra­cy na gim­na­sty­kę uspraw­nia­ją­cą lub wypo­czy­nek. Czas prze­rwy wyno­si 15 minut i jest wli­cza­ny do cza­su pra­cy. Nie naru­sza to prze­pi­su art. 134 usta­wy z dnia 26 czerw­ca 1974 r. — Kodeks pra­cy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.

Opra­co­wa­nie : Syl­wia Grze­bień, Sto­wa­rzy­sze­nie Dzia­łaj­my Razem TRIA­NON PL , Cieszyn.