ZABYT­KI ZIE­MI CIE­SZYŃ­SKIEJ — STA­RY KOŚCIÓŁ PARA­FIAL­NY P.W. ŚW. BAR­TŁO­MIE­JA W GRODŹCU

Wzmian­ki o pierw­szym koście­le w Grodź­cu zna­leźć może­my już w doku­men­cie z roku 1447, ale zda­niem wie­lu histo­ry­ków świą­ty­nia w tym miej­scu mogła ist­nieć znacz­nie wcze­śniej. Na miej­scu sta­re­go kościo­ła nową, muro­wa­ną świą­ty­nię wysta­wił w roku 1579 Hen­ryk Gro­dec­ki, któ­ry rok póź­niej wzniósł w Grodź­cu oka­za­ły zamek, zastę­pu­jąc nim czter­na­sto­wiecz­ną warow­nię. Poło­żo­ny w malow­ni­czej oko­li­cy, w roman­tycz­nym zało­że­niu par­ko­wym, zamek w Grodź­cu nale­ży tak­że dzi­siaj do jed­nych z pięk­niej­szych tego typu obiek­tów na Ślą­sku Cie­szyń­skim. Jest to dwu­pię­tro­wy, pro­sto­kąt­ny budy­nek z trze­ma wie­ża­mi pośrod­ku ele­wa­cji fron­to­wej i kolej­ny­mi trze­ma od stro­ny par­ku, co nada­je obiek­to­wi cha­rak­ter śre­dnio­wiecz­nej warow­ni. We wszyst­kich pomiesz­cze­niach zacho­wa­ły się ory­gi­nal­ne stro­py z pro­fi­lo­wa­nych belek, a w więk­szo­ści tak­że boaze­rie z XVIII i XIX wieku.

      Wra­ca­jąc do kościo­ła św. Bar­tło­mie­ja, zbu­do­wa­ne­go pod koniec XVI wie­ku była to nowo­cze­sna na owe cza­sy muro­wa­na świą­ty­nia, w któ­rej nawa, pre­zbi­te­rium i kruch­ta były muro­wa­ne, opar­te na przy­po­rach. Sama wie­ża wznie­sio­na nad muro­wa­ną kruch­tą mia­ła kon­struk­cję drew­nia­ną. Posia­da­ła drew­nia­ną izbi­cę i wysmu­kły baro­ko­wy, cebu­la­sty hełm zwień­czo­ny latar­nią. W koście­le nie­wiel­kich zmian doko­na­no w XVIII stu­le­ciu, nato­miast wie­ża remon­to­wa­na była jesz­cze w roku 1899.
      Kościół wraz z oka­la­ją­cym go cmen­ta­rzem poło­żo­ny był na tere­nie nale­żą­cym do wła­ści­cie­li zam­ku, wśród któ­rych wymie­nić nale­ży rodzi­ny Gro­dec­kich, Mar­klow­skich, Sob­ków, Lari­szów, Kali­schów, Zoblów i Zamoy­skich, któ­rzy w 1884 r. sprze­da­li mają­tek bial­skie­mu prze­my­słow­co­wi von Strzy­gow­skie­mu. Od nie­go kupił zamek w roku 1927 dr Ernest Habicht, któ­ry zamek odre­stau­ro­wał i oto­czył opie­ką boga­te zbio­ry zam­ko­we z cen­ną biblio­te­ką. Już na począt­ku XX wie­ku czy­nio­no sta­ra­nia o budo­wę nowej, więk­szej świą­ty­ni, któ­rą zbu­do­wa­no w sty­lu neo­go­tyc­kim, z czer­wo­nej cegły w latach 1908–1910.Stary kościół, ze wzglę­du na zły stan tech­nicz­ny, czę­ścio­wo roze­bra­no w 1927 roku. Do nowej świą­ty­ni prze­nie­sio­no frag­men­ty sta­re­go wypo­sa­że­nia, m.in. kla­sy­cy­stycz­ne taber­na­ku­lum, obraz św. Bar­tło­mie­ja z ołta­rza głów­ne­go, oraz rene­san­so­wą pły­tę nagrob­ną Hen­ry­ka Gro­dec­kie­go, zmar­łe­go w 1587 r. Inne ele­men­ty wypo­sa­że­nia znaj­du­ją się w muzeum Jana Sar­kan­dra w Sko­czo­wie.
      Obec­nie ze sta­re­go kościo­ła zacho­wa­ły się jedy­nie trwa­łe kamien­no-cegla­ne ruiny kwa­dra­to­we­go pre­zbi­te­rium z pół­okrą­głą absy­dą i zacho­wa­nym łuku tęczy dzie­lą­cym ją od nie­ist­nie­ją­cej nawy głów­nej od stro­ny zachod­niej. Zosta­ły one zabez­pie­czo­ne i pod­da­ne pra­com kon­ser­wa­tor­skim w 1987 r. Cmen­tarz przy­ko­ściel­ny, po roz­biór­ce oka­la­ją­ce­go go muru, uległ tak­że stop­nio­wej degradacji.