Miej­sca na mapie Dol­ne­go Ślą­ska — PODGÓRZYN

Pod­gó­rzyn to typo­wa wieś łań­cu­cho­wa, cią­gną­ca się na dłu­go­ści oko­ło 4 km w doli­nie rzecz­ki Pod­gór­nej. Naj­star­sze wzmian­ki o Pod­gó­rzy­nie pocho­dzą z roku 1305 kie­dy była to osa­da leśni­ków i paste­rzy. Naj­star­sza zna­na nazwa wsi pocho­dzą­ca z 1318 r., nawią­zy­wa­ła do imie­nia póź­niej­sze­go wój­ta Gerar­da, i brzmia­ła Gerar­di vil­la. W doku­men­cie księ­cia świd­nic­ko — jawor­skie­go Bol­ka II Małe­go z 1348 r. wymie­nio­na jest miej­sco­wość Gie­rßdorf. Tuż po ostat­niej woj­nie miej­sco­wość prze­mia­no­wa­no na Popła­wy, ale kie­dy nazwa ta nie oka­za­ła się zbyt tra­fio­na, od roku 1946 zmie­nio­no ją na Podgórzyn.

Do 1409 r. miej­sco­wość skła­da­ła się z trzech czę­ści, któ­re nale­ża­ły do trzech rodzin: von Lie­ben­thal, von Gers­dorf i von Ger­sten­berg. Póź­niej wła­ści­cie­la­mi mająt­ku sta­li się Schaf­fgot­scho­wie, któ­rzy utra­ci­li go po ścię­ciu Han­sa Urli­cha Schaf­fgot­t­scha w roku 1635. W kolej­nych stu­le­ciach wieś wie­lo­krot­nie prze­cho­dzi­ła z rąk do rąk, by w roku 1683 powró­cić, po wie­lo­let­nich spo­rach, do rodzi­ny Schaf­fgot­schów. W cią­gu wie­ków kwi­tło tutaj buj­ne życie gospo­dar­cze. W XVII w. roz­po­czę­ła dzia­łal­ność ludwi­sar­nia, w któ­rej odle­wa­no nie tyl­ko zna­ne z jako­ści dzwo­ny, ale rów­nież armat­nie lufy. Dzwo­ny z pod­gó­rzyń­skiej ludwi­sar­ni sprze­da­wa­no zarów­no oko­licz­nym kościo­łom i pry­wat­nym odbior­com, ale szły one rów­nież za gra­ni­cę, m. in. do dale­kiej Hiszpanii.

W 1681 roku powsta­ła papier­nia, w roku 1797 r. zbu­do­wa­no pierw­szy tar­tak, a w czte­ry lata póź­niej dru­gi. W dru­giej ćwier­ci XIX wie­ku roz­po­czę­ła pra­cę szli­fier­nia kamie­ni szla­chet­nych i krysz­ta­łów, a w roku 1852 pierw­sza na Dol­nym Ślą­sku ście­ral­nia drze­wa dla potrzeb prze­my­słu papier­ni­cze­go. Nie omi­nę­ły Pod­gó­rzy­na klę­ski żywio­ło­we. Wspo­mnieć moż­na w tym miej­scu o powo­dzi, któ­ra wyda­rzy­ła się 18 sierp­nia 1872 r. Zgi­nę­li wte­dy wszy­scy uczest­ni­cy odby­wa­ją­ce­go się aku­rat chrztu , prze­pra­wia­ją­cy się przez drew­nia­ny most, któ­ry został porwa­ny przez wzbu­rzo­ne wody rze­ki Podgórnej.

Znacz­nie więk­sze stra­ty spo­wo­do­wa­ła wiel­ka powódź, któ­ra nawie­dzi­ła miej­sco­wość 30 lip­ca 1897 r. Z tego powo­du już 12 sierp­nia wieś odwie­dzi­ła księż­nicz­ka Feodo­ra von Sach­sen-Meinin­gen, prze­ka­zu­jąc 300 marek dla ofiar kata­kli­zmu. Nie­co póź­niej 8 grud­nia tego same­go roku przy­był do Pod­gó­rzy­na z wizy­tą sam cesarz nie­miec­ki Wil­helm II, aby zapo­znać się ze zniszczeniami.

8 sierp­nia 1911 r. otwar­to linię tram­wa­jo­wą, z Jele­niej Góry do Pod­gó­rzy­na. Korzy­sta­li z niej licz­nie tury­ści, zarów­no latem, jak i zimą. Koń­co­wy przy­sta­nek tram­wa­jo­wy był bowiem począt­kiem tra­sy wio­dą­cej w Karkonosze.

W Pod­gó­rzy­nie znaj­du­ją się dwie świą­ty­nie. Jed­ną z nich jest kościół pw. św. Trój­cy, wzmian­ko­wa­ny 4 paź­dzier­ni­ka 1318 roku. Obec­na budow­la wznie­sio­na zosta­ła na miej­scu star­szej w dru­giej poło­wie XVIII wie­lu według pro­jek­tów Johan­na Geo­r­ga Rudol­fa, mistrza murar­skie­go z Opola.

Dru­gą świą­ty­nią jest daw­ny kościół ewan­ge­lic­ki. Pierw­szy wznie­sio­no w 1742 r. i była to cha­rak­te­ry­stycz­na dla owych cza­sów skrom­na budow­la, nazy­wa­na domem modli­twy. Pierw­szym kazno­dzie­ją zbo­ru został Georg Frie­drich Rieger.

Kie­dy nie­wiel­ki kościo­łek został znisz­czo­ny przez powódź , posta­no­wio­no zbu­do­wać nową świą­ty­nię. Pra­ce budow­la­ne trwa­ły dwa lata i zakoń­czo­ne zosta­ły w roku 1780. Ich rezul­ta­tem był muro­wa­ny baro­ko­wy kościół według pro­jek­tów mistrza budow­la­ne­go Lie­bu­scha z Jele­niej Góry.

II woj­nę świa­to­wa kościół prze­trwał w nie naj­gor­szej kon­dy­cji. Naj­trud­niej­sze dla świą­ty­ni lata zaczę­ły się po woj­nie, kie­dy kościół użyt­ko­wa­no jako maga­zy­ny . Dzie­ła znisz­cze­nia dopeł­ni­ła miej­sco­wa lud­ność wyno­sząc z wnę­trza świą­ty­ni, co się tyl­ko dało. Do odbu­do­wy obiek­tu przy­stą­pio­no w roku 1979 . Przy tej oka­zji spra­wie­dli­wo­ści dzie­jo­wej sta­ło się zadość, bo kościół remon­to­wa­li ci, któ­rzy wcze­śniej go nisz­czy­li… Po kil­ku latach odbu­do­wę zakończono.

Od wie­ków lud­ność Pod­gó­rzy­na żyła z hodow­li i rol­nic­twa. Oprócz hodow­li bydła miej­sco­wa lud­ność zaj­mo­wa­ła się też hodow­lą ryb, np. pstrą­gów. 
Od cza­sów gdy, w Cie­pli­cach poja­wi­li się Cyster­si, w rejo­nie Pod­gó­rzy­na zaczę­to budo­wać sta­wy hodowlane.

Roz­wój tury­sty­ki w Pod­gó­rzy­nie był natu­ral­ną kon­se­kwen­cją poło­że­nia miej­sco­wo­ści — uroz­ma­ico­ny kra­jo­braz, róż­ni­ca wyso­ko­ści pomię­dzy Kotli­ną Jele­nio­gór­ską, a zaczy­na­ją­cy­mi się w Pod­gó­rzy­nie Kar­ko­no­sza­mi robi­ły na przy­jezd­nych wiel­kie wrażenie.

Gene­zy roz­wo­ju tury­stycz­ne­go Pod­gó­rzy­na nale­ży szu­kać w pobli­skich Cie­pli­cach, któ­re cie­szy­ły się dużą popu­lar­no­ścią już w XVII w. Moda na gór­skie spa­ce­ry i dłuż­sze wyciecz­ki osią­gnę­ła swo­je apo­geum w latach 80-tych XIX wie­ku.. Gra­ni­czą­cy ze zna­ny­mi od daw­na Cie­pli­ca­mi Pod­gó­rzyn szyb­ko stał się jed­ną z popu­lar­niej­szych miej­sco­wo­ści let­ni­sko­wych w Kar­ko­no­szach. Z cza­sem akty­wi­za­cja tury­sty­ki gór­skiej spo­wo­do­wa­ła, że miej­sco­wo­ści dzi­siej­szej gmi­ny Pod­gó­rzyn przyj­mo­wa­ły wię­cej gości niż Szklar­ska Porę­ba czy Karpacz.