Waż­ne zmia­ny w spra­woz­daw­czo­ści orga­ni­za­cji pozarządowych

Już od ubie­głe­go roku wpro­wa­dzo­no nowe prze­pi­sy doty­czą­ce spra­woz­daw­czo­ści orga­ni­za­cji poza­rzą­do­wych, a w szcze­gól­no­ści spra­woz­da­nia finan­so­we­go. Jest to pod­sta­wo­wy doku­ment obo­wią­zu­ją­cy nie tyl­ko orga­ni­za­cje poza­rzą­do­we, ale wszyst­kie oso­by praw­ne (za wyjąt­kiem orga­ni­za­cji pro­wa­dzą­cych uprosz­czo­ną ewi­den­cję przy­cho­dów i roz­cho­dów). Zasa­dy te opi­sa­ne zosta­ły w usta­wie o rachun­ko­wo­ści, zgod­nie z któ­rą spra­woz­da­nie musi zostać spo­rzą­dzo­ne za ubie­gły rok obro­to­wy w cią­gu 3 mie­się­cy roku bie­żą­ce­go, czy­li naj­póź­niej do 31 mar­ca 2020. Spra­woz­da­nie powin­no być pod­pi­sa­ne przez oso­bę spo­rzą­dza­ją­cą oraz wszyst­kich człon­ków zarzą­du orga­ni­za­cji. Od 2019 r. ist­nie­je obo­wią­zek spo­rzą­dza­nia, pod­pi­sy­wa­nia i wysy­ła­nia spra­woz­dań wyłącz­nie dro­gą elektroniczną.

Dotych­czas orga­ni­za­cje poza­rzą­do­we pro­wa­dzą­ce dzia­łal­ność gospo­dar­czą prze­sy­ła­ły spra­woz­da­nie do Kra­jo­we­go Reje­stru Sądo­we­go, zaś nie­pro­wa­dzą­ce – do odpo­wied­nie­go Urzę­du Skar­bo­we­go. Przy czym oba rodza­je orga­ni­za­cji róż­ni­ły się nie tyl­ko ze wzglę­du na adre­sa­ta wysy­ła­nych spra­woz­dań finan­so­wych, ale rów­nież na ich struk­tu­rę i format.

Spra­woz­da­nia wysy­ła­ne do KRS cha­rak­te­ry­zo­wa­ły się tzw. struk­tu­rą logicz­ną, czy­li były spo­rzą­dza­ne w spe­cjal­nym for­ma­cie opra­co­wa­nym przez Mini­ster­stwo Finan­sów zaś te, któ­re   adre­so­wa­no do Urzę­du Skar­bo­we­go spo­rzą­dza­no w posta­ci elek­tro­nicz­nej nie­ustruk­tu­ry­zo­wa­nej, czy­li papie­ro­we­go ska­nu spra­woz­da­nia w for­ma­cie PDF zatwier­dzo­ne­go pod­pi­sem kwa­li­fi­ko­wa­nym lub zaufa­nym (ePU­AP).

Na rok 2020 nie zmie­ni­ły się prze­pi­sy i regu­ły spo­rzą­dza­nia oraz wysy­ła­nia spra­woz­dań przez orga­ni­za­cje poza­rzą­do­we pro­wa­dzą­ce dzia­łal­ność gospo­dar­czą (wpi­sa­ne do KRS). Nie­któ­re z  nich mogą uży­wać pro­gra­mów księ­go­wych, bądź korzy­stać nie­od­płat­nie z pro­gra­mu udo­stęp­nio­ne­go przez Mini­ster­stwo Finan­sów (https://e‑sprawozdania.mf.gov.pl/ap/#step2-start).

Nato­miast w przy­pad­ku orga­ni­za­cji poza­rzą­do­wych nie­pro­wa­dzą­cych dzia­łal­no­ści gospo­dar­czej     zmie­ni­ły się zasa­dy doty­czą­ce spo­rzą­dza­nia spra­woz­dań finan­so­wych mówią­ce o tym, że każ­de spra­woz­da­nie musi być opra­co­wa­ne w struk­tu­rze logicz­nej, czy­li według wzor­ca, tak samo jak w przy­pad­ku orga­ni­za­cji pro­wa­dzą­cych dzia­łal­ność. Rów­nież pro­gra­my sto­so­wa­ne do spo­rzą­dza­nia spra­woz­dań mogą być takie same dla obu rodza­jów orga­ni­za­cji, w tym ww. pro­gram Mini­ster­stwa Finansów.

Nie tyl­ko zasa­dy spo­rzą­dza­nia spra­woz­dań finan­so­wych zosta­ły zmie­nio­ne dla orga­ni­za­cji poza­rzą­do­wych nie­pro­wa­dzą­cych dzia­łal­no­ści gospo­dar­czej, ale tak­że prze­pi­sy doty­czą­ce adre­sa­ta spra­woz­da­nia. Od 2020 r. orga­ni­za­cje te już nie mogą wysy­łać spra­woz­dań do Urzę­du Skar­bo­we­go, ale do Kra­jo­wej Admi­ni­stra­cji Skar­bo­wej (KAS). Mówi o tym art. 27 ust. 2 usta­wy o podat­ku docho­do­wym dla osób praw­nych „Podat­ni­cy obo­wią­za­ni do spo­rzą­dze­nia spra­woz­da­nia finan­so­we­go, z wyłą­cze­niem pod­mio­tów wpi­sa­nych do reje­stru przed­się­bior­ców KRS, prze­ka­zu­ją za pomo­cą środ­ków komu­ni­ka­cji elek­tro­nicz­nej, Sze­fo­wi Kra­jo­wej Admi­ni­stra­cji Skar­bo­wej sprawozdanie (…)”. 

Ponad­to dla wszyst­kich orga­ni­za­cji poza­rzą­do­wych zmie­ni­ło się podej­ście urzę­dów skar­bo­wych do wywią­zy­wa­nia się z ter­mi­nu spo­rzą­dze­nia i pod­pi­sa­nia spra­woz­da­nia finan­so­we­go (art. 52 ust.1 i 2 usta­wy o rachun­ko­wo­ści). Do 2019 r. Urzę­dy Skar­bo­we były bar­dziej libe­ral­ne, nato­miast od  roku 2020 trak­tu­ją orga­ni­za­cje poza­rzą­do­we restryk­cyj­nie, np. za opóź­nie­nie w spo­rzą­dze­niu i wysła­niu spra­woz­da­nia finan­so­we­go dana orga­ni­za­cja może zostać obcią­żo­na karą finansową. 

W pierw­szej deka­dzie lute­go b.r. w KSON-ie zor­ga­ni­zo­wa­ne zosta­nie kon­wer­sa­to­rium, w cza­sie któ­re­go zain­te­re­so­wa­ni będą mogli zapo­znać się ze szcze­gó­ła­mi opi­sa­nych wyżej uregulowań.