Może coś drgnie w edu­ka­cji i zatrud­nie­niu osób niepełnosprawnych

PFRON pochy­la się nad tym pro­ble­mem, a KSON reali­zu­jąc od lat ten seg­ment aktyw­no­ści zawo­do­wej zapra­sza wyż­sze uczel­nie do współpracy.

Mamy doświad­cze­nie — może­my pomóc.

Pań­stwo­wy Fun­dusz Reha­bi­li­ta­cji Osób Nie­peł­no­spraw­nych – adre­su­jąc do uczel­ni wyż­szych ofer­tę współ­pra­cy na rzecz zwięk­sze­nia zatrud­nie­nia absol­wen­tów nie­peł­no­spraw­nych – wpi­su­je się w stan­dar­dy poli­ty­ki Pań­stwa okre­ślo­ne w Kon­wen­cji ONZ o Pra­wach Osób Nie­peł­no­spraw­nych oraz w Stra­te­gii na Rzecz Odpo­wie­dzial­ne­go Rozwoju.

Zgod­nie ze Stra­te­gią Odpo­wie­dzial­ne­go Roz­wo­ju oso­by nie­peł­no­spraw­ne sta­no­wią zasób kapi­ta­łu ludz­kie­go szcze­gól­nie zagro­żo­ny bez­ro­bo­ciem. Cele wyzna­czo­ne w Stra­te­gii na Rzecz Odpo­wie­dzial­ne­go Roz­wo­ju obej­mu­ją dopa­so­wa­nie szkol­nic­twa wyż­sze­go do potrzeb nowo­cze­snej gospo­dar­ki reali­za­cję pro­gra­mów kształ­ce­nia dosto­so­wa­nych do ocze­ki­wań współ­cze­sne­go ryn­ku pra­cy, roz­wi­ja­nie sie­ci współ­pra­cy mię­dzy szko­ła­mi wyż­szy­mi a przed­się­bior­ca­mi, zaan­ga­żo­wa­nie prak­ty­ków w pro­ces edu­ka­cyj­ny (np. w zakre­sie ofer­ty dydak­tycz­nej two­rzo­nej i reali­zo­wa­nej wspól­nie przez uczel­nie i przed­się­bior­ców), ewa­lu­acji efek­tów kształ­ce­nia w kon­tek­ście powią­za­nia z potrze­ba­mi gospo­dar­ki, udzia­łu stu­den­tów nie­peł­no­spraw­nych w wyso­kiej jako­ści pro­gra­mach sta­żo­wych i prak­ty­kach zawo­do­wych, wspar­cia cen­trów kształ­ce­nia prak­tycz­ne­go – w czym rów­nież mogą mieć udział nie­peł­no­spraw­ni studenci.

Obec­ny sys­tem akty­wi­za­cji zawo­do­wej osób nie­peł­no­spraw­nych jest ukie­run­ko­wa­ny na wspar­cie pra­co­daw­ców, nato­miast zasad­ni­czo nie uwzględ­nia koniecz­no­ści udzie­le­nia okre­ślo­nej pomo­cy oso­bie nie­peł­no­spraw­nej podej­mu­ją­cej zatrud­nie­nie. Kon­se­kwen­cją takie­go sys­te­mu jest m.in.: niska aktyw­ność zawo­do­wa osób nie­peł­no­spraw­nych, co obra­zu­ją dane sta­ty­stycz­ne. Współ­czyn­nik aktyw­no­ści zawo­do­wej osób nie­peł­no­spraw­nych w wie­ku pro­duk­cyj­nym w pierw­szym kwar­ta­le 2016 r. wyno­sił 27,4%, a wskaź­nik zatrud­nie­nia 23,7% i jest on wciąż pra­wie dwu­krot­nie niż­szy niż śred­nia unij­na (45%), znacz­nie gorzej wyglą­da­ją wskaź­ni­ki doty­czą­ce aktyw­no­ści zawo­do­wej osób nie­peł­no­spraw­nych w wie­ku 16 lat i wię­cej – odpo­wied­nio: 16,9% i 14,7%. Przy czym zwięk­sza się każ­de­go roku licz­ba osób nie­peł­no­spraw­nych posia­da­ją­cych wykształ­ce­nie wyż­sze – według danych zawar­tych na stro­nie www.niepelnosprawni.gov.pl, np. w 2009 r. wyno­si­ła ona 5,1% (w przy­pad­ku osób spraw­nych 20,8%), a w 2014 r. już 9,8% (w przy­pad­ku osób spraw­nych 27,1%). Jed­nak nie prze­kła­da się w spo­sób bez­po­śred­ni na wyrów­na­ny poziom zatrud­nie­nia tej gru­py osób w sto­sun­ku do osób spraw­nych. Dys­pro­por­cje są zna­czą­ce – według danych za I kwar­tał 2016 r. (GUS, Aktyw­ność Eko­no­micz­na Lud­no­ści Pol­ski – aktyw­ność eko­no­micz­na lud­no­ści w wie­ku 15 lat i wię­cej) – współ­czyn­nik aktyw­no­ści zawo­do­wej w gru­pie osób posia­da­ją­cych wyż­sze wykształ­ce­nie wyno­si 80,2%, w tym osób nie­peł­no­spraw­nych ponad poło­wę mniej (32%), a wskaź­nik zatrud­nie­nia odpo­wied­nio – 77,5% (dla ogó­łu lud­no­ści) i 28,4% (dla osób niepełnosprawnych).

Stra­te­gia Roz­wo­ju Kra­ju 2020 wska­zu­je, że zaso­by siły robo­czej cechu­je mię­dzy inny­mi nie­do­sto­so­wa­nie struk­tu­ry poda­ży do popy­tu na pra­cę, niska opła­cal­ność pra­cy w rela­cji do świad­czeń spo­łecz­nych, niski wskaź­nik zatrud­nie­nia osób nie­peł­no­spraw­nych oraz małe dosto­so­wa­nie pro­gra­mów naucza­nia do potrzeb ryn­ku pra­cy. Aktyw­na poli­ty­ka pań­stwa powin­na zatem być nakie­ro­wa­na na obsza­ry sta­no­wią­ce barie­ry dla wzro­stu pozio­mu zatrudnienia.

Nie­zbęd­ne jest więc uzu­peł­nie­nie sys­te­mo­wych roz­wią­zań o celo­wa­ne pro­gra­my, adre­so­wa­ne do osób nie­peł­no­spraw­nych pozo­sta­ją­cych poza ryn­kiem pra­cy. Fun­dusz zauwa­ża, że oso­by nie­peł­no­spraw­ne w trak­cie nauki w szko­le wyż­szej mogą korzy­stać z sze­ro­kie­go kata­lo­gu pomo­cy finan­so­wej uzy­ski­wa­nej z róż­nych źró­deł, nato­miast po jej ukoń­cze­niu nie mogą liczyć na pomoc Pań­stwa w zakre­sie usa­mo­dziel­nie­nia oraz wyrów­ny­wa­nia szans na ryn­ku pra­cy. Nadal jed­nak wspar­cia potrze­bu­ją, ponie­waż ich potrze­by wyni­ka­ją­ce z nie­peł­no­spraw­no­ści nie koń­czą się wraz ze zdo­by­ciem dyplo­mu ukoń­cze­nia szko­ły wyż­szej. Oso­by nie­peł­no­spraw­ne czę­sto bez kon­ty­nu­acji pomo­cy zapew­nia­nej na eta­pie stu­dio­wa­nia, nie są w sta­nie roz­po­cząć aktyw­no­ści zawo­do­wej, głów­nie ze wzglę­du na wyso­kie kosz­ty podej­mo­wa­nia tej aktyw­no­ści. Brak ofert pra­cy sto­sow­nych do posia­da­ne­go wykształ­ce­nia czę­sto jest rów­nież barie­rą do podej­mo­wa­nia aktyw­no­ści zawo­do­wej nie­peł­no­spraw­nych absolwentów.

Kon­wen­cja ONZ o Pra­wach Osób Nie­peł­no­spraw­nych w art. 27 zobo­wią­zu­je Pań­stwo do popie­ra­nia moż­li­wo­ści zatrud­nie­nia i roz­wo­ju zawo­do­we­go osób nie­peł­no­spraw­nych na ryn­ku pra­cy oraz pomo­cy w zna­le­zie­niu, uzy­ska­niu i utrzy­ma­niu zatrud­nie­nia. Dla­te­go też uzna­jąc pra­wo tych osób do wspar­cia w podej­mo­wa­niu zatrud­nie­nia zgod­ne­go z kwa­li­fi­ka­cja­mi i wykształ­ce­niem, na rów­ni z peł­no­spraw­ny­mi absol­wen­ta­mi, PFRON wycho­dzi z pro­po­zy­cją nowe­go pilo­ta­żo­we­go pro­gra­mu „ABSOL­WENT”.

Celem pro­gra­mu „ABSOL­WENT” jest umoż­li­wie­nie wej­ścia na rynek pra­cy osób nie­peł­no­spraw­nych posia­da­ją­cych wykształ­ce­nie wyż­sze lub reali­zu­ją­ce ostat­ni rok nauki w szko­le wyż­szej. Pro­gram jest ofer­tą współ­pra­cy adre­so­wa­ną do szkół wyż­szych, orga­ni­za­cji poza­rzą­do­wych bądź part­nerstw szkół wyż­szych z orga­ni­za­cja­mi poza­rzą­do­wy­mi, bowiem to one będą swo­istym zwor­ni­kiem pomię­dzy nie­peł­no­spraw­nym absol­wen­tem, a poten­cjal­nym pra­co­daw­cą, kie­ru­jąc celo­wa­ne wspar­cie finan­so­we do obu podmiotów. 

Źró­dło:http://www.pfron.org.pl