Krew i jej funk­cje w organiźmie

Krew pły­ną­ca w żyłach i tęt­ni­cach jest źró­dłem sił życio­wych u każ­de­go czło­wie­ka już od momen­tu poczę­cia. Jest żywą tkan­ką zło­żo­ną z komó­rek. Jej skład­ni­ki two­rzą wyso­ko roz­wi­nię­ty sys­tem obron­ny i trans­por­to­wy, od ist­nie­nia któ­re­go zale­ży nasze życie i zdrowie. 

      Krew jest to rodzaj płyn­nej tkan­ki łącz­nej, krą­żą­cej w łoży­sku naczyń krwio­no­śnych. Zawie­ra płyn­ne oso­cze (pla­zmę), któ­re sta­no­wi ok. 55–60% zawar­to­ści krwi oraz ele­men­ty upo­sta­cio­wio­ne (mor­fo­lo­gicz­ne), czy­li krwin­ki czer­wo­ne (ery­tro­cy­ty) i bia­łe (leu­ko­cy­ty) oraz płyt­ki krwi (trom­bo­cy­ty). Ilość krwi w orga­ni­zmie czło­wie­ka wyno­si 5 — 5,5 l.

Krew peł­ni nastę­pu­ją­ce funk­cje:
• roz­pro­wa­dza po orga­ni­zmie tlen, a odpro­wa­dza do płuc dwu­tle­nek węgla
• roz­pro­wa­dza po orga­ni­zmie sub­stan­cje odżyw­cze oraz wita­mi­ny i hor­mo­ny
• odpro­wa­dza do narzą­dów wydal­ni­czych (ner­ki, płu­ca, gru­czo­ły poto­we) sub­stan­cje zbęd­ne bądź szko­dli­we
• bie­rze udział w obro­nie orga­ni­zmu
• zapew­nia moż­li­wość regu­la­cji ter­micz­nej
• bufo­ru­je (zapew­nia w pew­nych gra­ni­cach sta­łe pH)

Bada­nie krwi – zna­cze­nie dia­gno­stycz­ne
Mor­fo­lo­gia krwi nale­ży do pod­sta­wo­wych i naj­pow­szech­niej wyko­ny­wa­nych badań. Pozwa­la okre­ślić stan zdro­wia bada­ne­go, wykryć zapa­le­nia, zatru­cia i wie­le innych pro­ce­sów cho­ro­bo­wych zacho­dzą­cych w orga­ni­zmie. Dzię­ki bada­niom bio­che­micz­nym krwi dowia­du­je­my się, jaki jest poziom enzy­mów, hor­mo­nów, bia­łek, elek­tro­li­tów i pier­wiast­ków śla­do­wych w naszym orga­ni­zmie. Wyni­ki bada­nia krwi dają nam obraz funk­cji pra­wie wszyst­kich narzą­dów cia­ła. Ogrom­na licz­ba scho­rzeń nie mogła­by być dia­gno­zo­wa­na i leczo­na bez oce­ny zmian tych sub­stan­cji. Jest to bar­dzo skom­pli­ko­wa­ne, dla­te­go też opra­co­wa­no gru­py kil­ku ozna­czeń, któ­re łącz­nie naj­do­kład­niej przed­sta­wia­ją stan funk­cjo­no­wa­nia dane­go narządu.

W związ­ku z tym powsta­ły tzw. pro­fi­le ozna­czeń:
pro­fil ogól­ny — sód, potas, chlor­ki, mocz­nik, kre­aty­ni­na, bili­ru­bi­na, trans­ami­na­zy, fos­fa­ta­za alka­licz­na, gam­ma-glu­ta­my­lo­trans­fe­ra­za, albu­mi­na, biał­ko cał­ko­wi­te, wapń, fos­for, kwas moczo­wy
pro­fil ner­ko­wy — sód, potas, mocz­nik, kre­aty­ni­na
pro­fil wątro­bo­wy — trans­ami­na­zy, gam­ma-glu­ta­my­lo­trans­fe­ra­za, fos­fa­ta­za alka­licz­na, bili­ru­bi­na, albu­mi­na; pro­fil kost­ny — biał­ko cał­ko­wi­te, albu­mi­na, wapń, fos­for, fos­fa­ta­za alka­licz­na;
pro­fil ser­co­wy — trans­ami­na­zy, kina­za kre­aty­no­wa, dehy­dro­ge­na­za mle­cza­no­wa, potas; pro­fil lipi­do­wy — cho­le­ste­rol, tri­gli­ce­ry­dy, cho­le­ste­rol HDL
pro­fil tar­czy­co­wy — tyre­otro­pi­na, tyroksyna

We krwi zdro­we­go czło­wie­ka wystę­pu­ją:
A. KRWIN­KI BIA­ŁE (WBC, LEU­KO­CY­TY)
3 rodza­je krwi­nek bia­łych:
1. gra­nu­lo­cy­ty:
a. obo­jęt­no­chłon­ne – neu­tor­cy­ty (NEUT)
b. zasa­do­chłon­ne – bazo­cy­ty (BASO)
c. kwa­so­chłon­ne – ezy­no­cy­ty (EOS)
2. mono­cy­ty (MONO)
3. lim­fo­cy­ty (LYMPH)
B. KRWIN­KI CZER­WO­NE (RBC, ERY­TRO­CY­TY)
C. PŁYT­KI KRWI (PLT, TROMBOCYTY)

Zwięk­szo­ny lub obni­żo­ny poziom każ­de­go z nich może świad­czyć o róż­nych cho­ro­bach. War­to­ści pra­wi­dło­we obser­wo­wa­ne u zdro­wych ludzi wyka­zu­ją pew­ne róż­ni­ce w zależ­no­ści od takich czyn­ni­ków jak: wiek, płeć, cią­ża, cho­ro­by gorącz­ko­we, pora dnia, alko­hol, leki.

Mor­fo­lo­gia krwi obwodowej

Mor­fo­lo­gia to ozna­cze­nie poszcze­gól­nych skład­ni­ków krwi. Dostar­cza leka­rzo­wi kom­ple­tu szcze­gó­ło­wych infor­ma­cji o kon­dy­cji ukła­du krwio­no­śne­go, a tak­że o narzą­dach orga­ni­zmu. Czę­sto pozwa­la szyb­ciej i sku­tecz­niej oce­nić stan zdro­wia pacjen­ta, dla­te­go spe­cja­li­ści zale­ca­ją wyko­ny­wa­nie mor­fo­lo­gii raz w roku. Jest to bar­dzo cen­ne bada­nie z punk­tu wie­dze­nia dia­gno­sty­ki i pro­fi­lak­ty­ki cho­rób. Bada­nie nale­ży prze­pro­wa­dzać rano na cczo lub po upły­wie godzi­ny po lek­kim śnia­da­niu. Nie nale­ży pobie­rać krwi po wysił­ku fizycz­nym, po przy­ję­ciu leków, zwłasz­cza poda­nych w posta­ci zastrzy­ków domię­śnio­wych lub dożyl­nych, po pod­da­niu się dzia­ła­niu pro­mie­ni rent­ge­now­skich, a tak­że po zabie­gach fizjo­te­ra­peu­tycz­nych. Prób­kę krwi prze­zna­czo­ną do badań naj­czę­ściej pobie­ra się z żyły. Do pobra­nia krwi sto­su­je się wyłącz­nie igły jed­no­ra­zo­we­go użyt­ku, któ­re są wyj­mo­wa­ne ze ste­ryl­ne­go opa­ko­wa­nia w obec­no­ści pacjen­ta. Uwa­ga! Wyni­ki inne niż nor­ma zwy­kle nie ozna­cza­ją cho­ro­by, ponie­waż na zaciem­nia­nie wyni­ków badań wpły­wa bar­dzo dużo czyn­ni­ków. Nie nale­ży nigdy wpa­dać w pani­kę. Na przy­kład poziom nie­któ­rych bia­łek wzra­sta przy bia­łacz­kach, ale czę­ściej jest jed­nym z pierw­szych sygna­łów cią­ży. Bar­dzo duży wpływ na wyni­ki bada­nia ma to jaki pro­wa­dzi­my tryb życia. Mor­fo­lo­gia może odbie­gać od nor­my u osób przyj­mu­ją­cych nie­któ­re leki. Nie­ma­ły wpływ na wyni­ki badań krwi ma rów­nież pale­nie tyto­niu czy nad­uży­wa­nie alkoholu.

Jak przy­go­to­wać się do mor­fo­lo­gii krwi obwodowej?

Pacjent nie musi szcze­gól­nie przy­go­to­wy­wac się do tego bada­nia. Nale­ży pamię­tać, żeby przy­sta­pić do tego bada­nia na czczo, co zona­cza, że nie nale­ży jeść ani pić co naj­mniej 6 godzin wcze­śniej. Waż­ne jest rów­nież, aby nie pić alko­ho­lu co naj­mniej 24 godzi­ny przed pobra­niem krwi.