Krew płynąca w żyłach i tętnicach jest źródłem sił życiowych u każdego człowieka już od momentu poczęcia. Jest żywą tkanką złożoną z komórek. Jej składniki tworzą wysoko rozwinięty system obronny i transportowy, od istnienia którego zależy nasze życie i zdrowie.
Krew jest to rodzaj płynnej tkanki łącznej, krążącej w łożysku naczyń krwionośnych. Zawiera płynne osocze (plazmę), które stanowi ok. 55–60% zawartości krwi oraz elementy upostaciowione (morfologiczne), czyli krwinki czerwone (erytrocyty) i białe (leukocyty) oraz płytki krwi (trombocyty). Ilość krwi w organizmie człowieka wynosi 5 — 5,5 l.
Krew pełni następujące funkcje:
• rozprowadza po organizmie tlen, a odprowadza do płuc dwutlenek węgla
• rozprowadza po organizmie substancje odżywcze oraz witaminy i hormony
• odprowadza do narządów wydalniczych (nerki, płuca, gruczoły potowe) substancje zbędne bądź szkodliwe
• bierze udział w obronie organizmu
• zapewnia możliwość regulacji termicznej
• buforuje (zapewnia w pewnych granicach stałe pH)
Badanie krwi – znaczenie diagnostyczne
Morfologia krwi należy do podstawowych i najpowszechniej wykonywanych badań. Pozwala określić stan zdrowia badanego, wykryć zapalenia, zatrucia i wiele innych procesów chorobowych zachodzących w organizmie. Dzięki badaniom biochemicznym krwi dowiadujemy się, jaki jest poziom enzymów, hormonów, białek, elektrolitów i pierwiastków śladowych w naszym organizmie. Wyniki badania krwi dają nam obraz funkcji prawie wszystkich narządów ciała. Ogromna liczba schorzeń nie mogłaby być diagnozowana i leczona bez oceny zmian tych substancji. Jest to bardzo skomplikowane, dlatego też opracowano grupy kilku oznaczeń, które łącznie najdokładniej przedstawiają stan funkcjonowania danego narządu.
W związku z tym powstały tzw. profile oznaczeń:
profil ogólny — sód, potas, chlorki, mocznik, kreatynina, bilirubina, transaminazy, fosfataza alkaliczna, gamma-glutamylotransferaza, albumina, białko całkowite, wapń, fosfor, kwas moczowy
profil nerkowy — sód, potas, mocznik, kreatynina
profil wątrobowy — transaminazy, gamma-glutamylotransferaza, fosfataza alkaliczna, bilirubina, albumina; profil kostny — białko całkowite, albumina, wapń, fosfor, fosfataza alkaliczna;
profil sercowy — transaminazy, kinaza kreatynowa, dehydrogenaza mleczanowa, potas; profil lipidowy — cholesterol, triglicerydy, cholesterol HDL
profil tarczycowy — tyreotropina, tyroksyna
We krwi zdrowego człowieka występują:
A. KRWINKI BIAŁE (WBC, LEUKOCYTY)
3 rodzaje krwinek białych:
1. granulocyty:
a. obojętnochłonne – neutorcyty (NEUT)
b. zasadochłonne – bazocyty (BASO)
c. kwasochłonne – ezynocyty (EOS)
2. monocyty (MONO)
3. limfocyty (LYMPH)
B. KRWINKI CZERWONE (RBC, ERYTROCYTY)
C. PŁYTKI KRWI (PLT, TROMBOCYTY)
Zwiększony lub obniżony poziom każdego z nich może świadczyć o różnych chorobach. Wartości prawidłowe obserwowane u zdrowych ludzi wykazują pewne różnice w zależności od takich czynników jak: wiek, płeć, ciąża, choroby gorączkowe, pora dnia, alkohol, leki.
Morfologia krwi obwodowej
Morfologia to oznaczenie poszczególnych składników krwi. Dostarcza lekarzowi kompletu szczegółowych informacji o kondycji układu krwionośnego, a także o narządach organizmu. Często pozwala szybciej i skuteczniej ocenić stan zdrowia pacjenta, dlatego specjaliści zalecają wykonywanie morfologii raz w roku. Jest to bardzo cenne badanie z punktu wiedzenia diagnostyki i profilaktyki chorób. Badanie należy przeprowadzać rano na cczo lub po upływie godziny po lekkim śniadaniu. Nie należy pobierać krwi po wysiłku fizycznym, po przyjęciu leków, zwłaszcza podanych w postaci zastrzyków domięśniowych lub dożylnych, po poddaniu się działaniu promieni rentgenowskich, a także po zabiegach fizjoterapeutycznych. Próbkę krwi przeznaczoną do badań najczęściej pobiera się z żyły. Do pobrania krwi stosuje się wyłącznie igły jednorazowego użytku, które są wyjmowane ze sterylnego opakowania w obecności pacjenta. Uwaga! Wyniki inne niż norma zwykle nie oznaczają choroby, ponieważ na zaciemnianie wyników badań wpływa bardzo dużo czynników. Nie należy nigdy wpadać w panikę. Na przykład poziom niektórych białek wzrasta przy białaczkach, ale częściej jest jednym z pierwszych sygnałów ciąży. Bardzo duży wpływ na wyniki badania ma to jaki prowadzimy tryb życia. Morfologia może odbiegać od normy u osób przyjmujących niektóre leki. Niemały wpływ na wyniki badań krwi ma również palenie tytoniu czy nadużywanie alkoholu.
Jak przygotować się do morfologii krwi obwodowej?
Pacjent nie musi szczególnie przygotowywac się do tego badania. Należy pamiętać, żeby przystapić do tego badania na czczo, co zonacza, że nie należy jeść ani pić co najmniej 6 godzin wcześniej. Ważne jest również, aby nie pić alkoholu co najmniej 24 godziny przed pobraniem krwi.