W dniu 28 czerwca Sejm przyjął nowelizację Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Jej mocą od 1 września wzrasta o 100 zł podstawa wyliczenia dotacji dla pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne. Przypomnijmy, że kwota tej dotacji w konkretnym przypadku jest zróżnicowana od stopnia niepełnosprawności pracownika, jak i tego, czy firma jest zakładem pracy chronionej, czy firmą z tzw. otwartego rynku pracy. Wzrost kwoty podstawy wyliczenia dotacji jest związany ze znacznym wzrostem kosztów zatrudnienia, wynikającym ze zwiększenia najniższej płacy krajowej.
Od 1 lipca, ze względu na wcześniejsze zmiany w Ustawie o rehabilitacji, obniża się poziom dofinansowania do zatrudnienia osób ze stopniami niepełnosprawności lekkim i umiarkowanym.
Obecnie miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego przysługuje w kwocie:
- 180 % najniższego wynagrodzenia — w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;
- 115 % najniższego wynagrodzenia — w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;
- 45 % najniższego wynagrodzenia — w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Sejm w nowelizacji wrócił też do zamrożonej w obliczu zagrożenia płynności finansowej PFRON zasady, by podstawą wyliczania dofinansowania do pensji pracownika z niepełnosprawnością była kwota minimalnego wynagrodzenia z roku poprzedniego. Obecnie do wyliczania tego dofinansowania stosuje się najniższa krajową z 2009 r.
Nowelizacja ustawy wprowadza również pakiet rozwiązań mających na celu uszczelnienie systemu dotacji. Zwiększono zakres uprawnień kontrolnych PFRON oraz wprowadzono system, w którym pracownik niepełnosprawny, zatrudniony u pracodawcy, który pobiera w związku z tym dotacje z PFRON, będzie otrzymywał swoje uposażenie w sposób widoczny w dokumentacji – bezpośrednio, czyli na swoje konto bankowe lub przekazem pieniężnym, dokonywanym przez Pocztę Polską albo inną firmę, która jest do przekazywania pieniędzy upoważniona. Rozwiązanie to ma wykluczyć ewentualne wykroczenia np. kiedy nieuczciwy pracodawca umawia się z pracownikiem, że ten nie otrzymuje pełnego wynagrodzenia.
Kolejne zmiany w ustawie dotyczą uszczelnienia i zmian organizacyjnych w systemie orzecznictwa. Zmiany te powodują, że pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych będzie mógł go lepiej kontrolować oraz badać adekwatność wystawianych orzeczeń. Ta ostatnia zmiana jest głównie spowodowana faktem iż w ciągu ostatniego roku ok. 20 proc. osób z lekkim stopniem niepełnosprawności uzyskało orzeczenia o umiarkowanym stopniu.
Nowo przyjętą nowelizacją ustawodawca zrównał także uprawnienia wszystkich ZAZ-ów do korzystania z dotacji PFRON, tych do zatrudnienia osób niepełnosprawnych – Do tej pory było tak, że zakłady aktywności zawodowej prowadzone przez organizacje pozarządowe mogły korzystać z pieniędzy PFRON – poprzez urzędy marszałkowskie – ogólnie na funkcjonowanie, a równolegle mogły korzystać też z dotacji do zatrudnienia osób niepełnosprawnych, z których korzystają wszyscy pracodawcy, czyli z tzw. SODiR-ów. Natomiast ZAZ‑y prowadzone przez samorząd tej drugiej opcji nie mogły wykorzystywać, ponieważ zabraniała im tego Ustawa o finansach publicznych. Dokonaliśmy zrównania tych dwóch podmiotów z tego względu, że prowadzą bardzo specjalną, ważną działalność, na polu dużej wrażliwości społecznej, i uznaliśmy, że powinny ją prowadzić na równych prawach, także tych finansowych.
Ustawa trafiła do Senatu, który ma nad nią obradować w pierwszej połowie lipca. Jeśli senatorzy nie będą mieli uwag, ustawa trafi do podpisu prezydenta. Zdaniem posła Plury, zdarzy się to jeszcze w lipcu.